بررسی سیره قرآنی رسول اکرم(ص) / رحمت و رافت رهبر؛ شاخصه‌های وحدت اجتماعی

حجت‌الاسلام مصطفی سلیمانیان، مدرس حوزه علمیه در همدان، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به اینکه پیامبر(ص) را بیشتر از همه خداوند می‌شناسد و جنبه‌های مختلف اخلاقی، عبادی و کارکردهای ایشان را در قرآن بیان کرده است، اظهار کرد: بخشی از این جنبه‌های اخلاقی ایشان در سوره توبه و آیه ۱۲۸ آورده شده است.

وی یادآور شد: خداوند در این آیه می‌فرماید پیامبری از جنس خودتان آورده‌ام، بر اساس این ویژگی، هر کسی که می‌خواهد مسئولیتی بگیرد و به مردم خدمت کند اگر از جنس خود آنها باشد به خوبی مردم را خواهد فهمید و آنها را درک خواهد کرد.

سلیمانیان گفت: در بخشی از این آیه خداوند می‌فرماید سنگین است بر پیامبر(ص) آنچه که موجب رنجش و آزار شما شود، این همدردی با مردم یکی از ویژگی‌های خاص پیامبر(ص) است. کسی که در رابطه با مردم مسئولیتی را بر عهده بگیرد و مشکلات فرهنگی، اقتصادی، خانوادگی، اخلاقی و سایر مشکلات هیچ رنجشی در آن ایجاد نکند و حتی ذره‌ای وی را بی‌خواب نکند نمی‌تواند نمونه خوبی برای مردم باشد.

وی یادآور شد: در قسمت دیگری از این آیه نیز می‌خوانیم که پیامبر علاقه زیادی به هدایت مردم دارد تا آنها به سوی حق گرایش پیدا کنند. در حقیقت علاقه به هدایت مردم یک ویژگی پیامبرگونه است. یک مسئول و یا رهبر جامعه علاوه بر اینکه مسائل اقتصادی مردم را مهم می‌داند باید در ابتدای امر به هدایت مردمانش علاقمند باشد که این ویژگی از پیامبر در این آیه از قرآن به خوبی نمایان است.

مدرس حوزه علمیه در همدان با اشاره به اینکه در آیه ۱۲۸ توبه از پیامبر با ویژگی رئوف و رحیم نسبت به مؤمنین یاد شده است، افزود: این رافت و رحمت است که افراد را به دور یکدیگر جمع می‌کند تا وحدت اجتماعی رخ دهد، در حقیقت یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های وحدت اجتماعی رحمت و رافت رهبر آن جامعه نسبت به مردم است. در صورتی که یک رهبر همه را حول یک محور جمع کند وحدت اجتماعی رخ خواهد داد و اگر این وحدت نباشد اختلاف‌ها نمایان خواهد شد و شکاف‌های اجتماعی رخ می‌دهد و جامعه به سمت سستی پیش خواهد رفت.

وی با اشاره به سوره نسا آیه ۶۴ نیز تصریح کرد: خداوند در این آیه می‌فرماید اگر هنگامی که آنها به خود ظلم کردند، پیش تو بیایند و استغفار کنند و تو ای پیامبر برای آنها استغفار کنی، خداوند تواب و رحیم است.

سلیمانیان درباره این آیه گفت: هر جایی در یک جامعه اگر آسیبی رخ دهد این ظلم به نفس است و این آسیب در یک جامعه اسلامی به دلیل دور شدن از پیامبر است. در حقیقت هر جا آسیبی در حوزه های مختلف اقتصادی‌، اجتماعی، خانوادگی و ... می‌بینیم از آن جهت است که از چتر حمایتی آموزه‌های معنوی پیامبر دور شده‌ایم، راه نجات از آسیب‌ها برگشتن به چتر حمایتی پیامبر اکرم(ص) است.

وی با بیان اینکه در بخشی از این آیه آمده پیامبر (ص) برای این افراد از خداوند درخواست بخشش کند، افزود: وقتی زیر چتر معنوی پیامبر(ص) قرار می‌گیریم یکی از ویژگی‌های این چتر حمایتی استغفار برای مردم است.اگر این شرایط اتفاق بیافتد خداوند را توبه پذیر خواهیم یافت.

سلیمانیان تصریح کرد: مقام معظم رهبری نیز در دیدارهای مختلف خود با شیعیان جهان در عید مبعث و میلاد پیامبر(ص) راه نجات امت اسلام را برگشت به آموزه‌های پیامبر می‌دانند که در این صورت کارها اصلاح خواهد شد. در یک جامعه اسلامی راه حل مشکلات پناه بردن به آموزه‌های لیبرالی و کمونیستی نیست، پناه بردن به شرق و غرب و کدخدا هم نیست چراکه اینها حتی برای مردم خودشان هم نتوانستند چتر حمایتی ایجاد کنند و بارها به  تجربه شکست این پناه بردن ها ثابت شده است. راه حل این مشکلات رفتن زیر چتر پیامبر(ص) و اصلاح کارها زیر چتر معنویت ایشان است.

این مدرس حوزه علمیه در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به آیه ۲۱ سوره احزاب گفت: در این آیه خداوند از پیامبر به عنوان الگویی نیکو یاد کرده است. این الگوی نمونه الگویی است که روابط مختلف را با هم تنظیم می‌کند. یکی از مشکلات امروزه بشر این است که دانشمندان علوم سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... هر کدام فرمول‌های خاص خود را دارند در حالی که کنش‌های جامعه بر یکدیگر تاثیرات متقابلی دارد به عنوان نمونه یک اتفاق سیاسی تاثیر فرهنگی خواهد داشت و یا یک اتفاق در حوزه سلامت مانند پیدایش ویروس کرونا، اثرات آموزشی و فرهنگی و... ایجاد می‌کند. بنابراین این فاکتورها به یکدیگر وابسته‌اند.

وی ادامه داد: در حال حاضر دانشمندان بزرگ دنیا در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و ... هر یک کار خودشان را می‌کنند و روش علمی مشخصی بین اینها وجود ندارد و همین امر نیز موجب شکست‌هایی خواهد شد اما اگر همه اینها از یک مرکز نشات بگیرند قطعا توازن بین آنها فراهم شده و مشکلات حل خواهد شد و آن هم الگو قرار دادن منبع پیامبر اکرم(ص) است.

سلیمانیان تاکید کرد: هدف اصلی از بعثت پیامبر نیز همین بود که اصلاح کلی در دین نسبت به مسائل مختلف صورت بگیرد. البته آنگونه که در روایات شیعه ‌و سنی وارد شده آخرین مرحله اصلاح توسط امام زمان(عج) رخ خواهد داد و آن وحدت کلی شکل خواهد گرفت.

وی تصریح کرد: شاید ظاهر عرفان‌های نو ظهور معنوی باشد اما نمی‌تواند وحدت اجتماعی را برای ما ایجاد کند چراکه همه ما آفریده خدا هستیم و فقط نماینده‌ای که از سوی خداوند آمده می‌تواند اصلاح کلی را ایجاد و وحدت کلمه را بر پا کند و آن چیزی نیست جز آموزه‌های پیامبر(ص) که به دست ما رسیده و تمدن اسلامی بر اساس آن شکل می‌گیرد.