سنگین‌تر شدن وظیفه فعالان قرآنی

آغاز بهار قرآن برای اهالی این کتاب آسمانی و همنشینان با کلام وحی همیشه همراه با حلاوتی وصف‌ناشدنی بوده است. این حلاوت زمانی صد چندان می‌شود که به دیدار با ولی امر مسلمین مزین شود؛ دیداری که هر سال پس از آن افق‌های جدیدی برای فعالان این عرصه گشوده می‌شود. رمضان سال 1401 برای اهالی قرآن متفاوت‌تر از هر سال دیگر بود. بیانات مبسوط مقام معظم رهبری درباره نکات فنی تلاوت و نیز تمجید از قاریان ایرانی باعث شور و هیجان مضاعفی در بین حاضران در آن دیدار و کلیت جامعه قرآنی شد. به همین دلیل ایکنا بر آن شد تا درباره آن با برخی اساتید، پیشکسوتان و فعالان قرآنی گفت‌وگو کند و نخستین آن به گفت‌وگو با عباس سلیمی، پیشکسوت قرآنی اختصاص یافته که در ادامه می‌خوانید؛

ایکنا ـ در طلیعه ماه مبارک رمضان امسال یک بار دیگر شاهد برگزاری دیدار جامعه قرآنی با مقام معظم رهبری بودیم؛ دیداری که پس از دو سال، به صورت حضوری برگزار شد و لحظات زیبایی را برای حاضران رقم زد. نظر شما درباره ثمرات این جلسات هرساله چیست؟

ماه مبارک رمضان ماه نزول قرآن و برکات الهی است. قرآن یکی از مهم‌ترین مواردی بود که پیامبر اکرم(ص) در خطبه آخرین جمعه ماه شعبان، که متضمن محورهای متعددی است، به آن اشاره کردند. قرآن به قدری اهمیت دارد که اگر کسی در این ماه یک آیه از قرآن را تلاوت کند، پاداش ختم کل قرآن به او داده می‌شود.

زمانی این عظمت زیباتر و مضاعف می‌شود که قاریان و تالیان کتاب خدا، کسانی که در ایران شاگردی مکتب قرآن را کرده‌اند، بتوانند در اولین روز ماه مبارک با ولی امر جامعه و رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی، که خود قاری، حافظ و مروج قرآن است، دیدار کنند. در این جلسات به قدری صمیمیت، یکرنگی، صفا و اخلاص موج می‌زند که فکر نمی‌کنم هیچ کدام از دیدارکنندگان آن حالتی را احساس کنند که در همه حکومت‌ها و نظام‌ها بین یک ملت با رهبر ارشد آن جامعه وجود دارد و این جای خوشحالی و شکر دارد؛ به ویژه زمانی که رهبر بزرگوار با قرآن مأنوس باشند و نه تنها درباره مسائل تفسیری، محتوایی و پاسداری از حریم قرآن، بلکه در زمینه مسائل فنی، هنری، علمی و محتوایی هم با دقت قابل تحسین و بی‌نظیری نظاره‌گر فعالیت جامعه قرآنی هستند.

این امر از یک سو خوشحال‌کننده است و از سوی دیگر وظیفه جامعه قرآنی را بسیار سنگین می‌کند. باید تمام کسانی که در جبهه قرآن کریم هستند به وظایف خود بیشتر و بهتر از گذشته و نیز به محورهای گوناگونی که رهبری در دیدار سال جاری و سنوات گذشته‌ مطرح کردند‌ عمل کنند. امیدوارم ایکنا در این باره پرونده‌ای را در دستور کار خود قرار دهد و همه منویات و مطالبات و رهنمودهای قرآنی رهبر انقلاب اسلامی و امام راحل را در قالب کتاب منتشر کند تا نقشه راه کسانی باشد که می‌‌خواهند در راه قرآن حرکت کنند.

ما به اینکه به این جلسه وزین دعوت شده‌ باشم یا خیر، کاری نداریم. من چه به عنوان شاگرد قرآن، چه به عنوان سرباز و چه به عنوان یکی از خادمان بقاع متبرکه‌ باید از دیدگاه‌ها، انتظارات و منویات رهبری مطلع باشم. مانند همین کار در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به ویژه در دوره 31 ساله تولیت مرحوم حضرت آیت‌الله ری‌شهری اتفاق افتاده است که دیدگاه رهبر اسلامی چه در پیام تسلیت و چه در پیام معرفی تولیت جدید کاملاً مشهود بود.

ایکنا ـ احساس می‌شود این دیدار متفاوت‌تر از دیدارهای گذشته بود و اغلب حاضران نیز بر آن تأکید کردند. این تفاوت هم در تعداد حاضران و هم در بیانات معظم‌له قابل مشاهده است. نظرتان در این باره چیست؟

رهبری به قرآن و تلاوت آن عشق می‌ورزند و این امر مربوط به بیش از 50 سال قبل و زمانی است که ایشان در جوار بارگاه ملکوتی حضرت امام رضا(ع) سکونت داشتند. در آنجا پایگاهی به نام مسجد کرامت بود که هنوز هست. آنجا برخلاف روش‌هایی که ما الان در جلسات یا در همایش، سمینار و مسجد و... داریم و به قاری می‌گوییم چند دقیقه تلاوت کند و بعد بقیه برنامه شامل سخنرانی و... باشد، شیوه معظم‌له برعکس بود؛ ایشان کنار منبری که در مسجد کرامت بود می‌ایستادند، 15 دقیقه در مورد مفاهیم آیات توضیح می‌دادند و بعد از آن یکی از قاریان مثلاً سیدمرتضی سادات‌فاطمی یا محمدکاظم محمدزاده بر منبر می‌‌نشستند و 20 دقیقه تلاوت می‌کردند. یعنی استماع تلاوت زیبای قرآن را دوست داشتند و الان هم دوست دارند. این دوست داشتن منطق دارد؛ یعنی اگر کسی واقعاً آگاهی و علم لازم را درباره تأثیر و کاربرد عمیق استماع قرآن داشته باشد، بهای مضاعفی می‌دهد.

خودشان هم قاری هستند و در آرشیو تلاوت‌های قرآن تلاوت ترتیل ایشان با صحت کامل وجود دارد. رادیو قرآن، که سبب افتتاح شبکه قرآن و رادیو ترتیل و ... شد، ابتکار ایشان است. به یاد دارم برادر ارجمند مصطفی صدرزاده، اولین مدیر رادیو قرآن، با رهنمودهای ایشان کار خود را شروع کردند. اگر آن اقدام صورت نمی‌گرفت، الان رادیو قرآن و رادیو تلاوت 24 ساعته نداشتیم.

ایشان قاریان ایرانی و عرب‌زبان را کاملاً می‌شناسند. به یاد دارم نیمه‌شبی به حرم حضرت عبدالعظیم(ع) مشرف شدند و بعد از زیارت و نماز، که توفیق داشتیم به ایشان اقتدا کنیم، زمانی که خواستند تشریف ببرند، در مورد فعالیت‌های قرآنی آستان سؤال کردند و ‌آمارهایی را ارائه دادیم. آن زمان مسئولیت رادیو قرآن با دکتر محمدحسین محمدزاده بود. حضرت آقا فرمودند که چرا تلاوت‌های احمد محمد شبیب کمتر پخش می‌شود. گفتم که پخش می‌شود، اما این رهنمود را ابلاغ می‌کنم. دو ساعت بعد به آقای محمدزاده اطلاع دادم و از همان تاریخ میزان پخش تلاوت‌های استاد شبیب بیشتر شد. این سخن را گفتم چون ایشان فقط منحصر به تلاوت افرادی که در قله تلاوت بودند و هستند بسنده نمی‌کردند و سایر قاریان را می‌شناختند و شیوه قرائت برخی افراد را نقد می‌کردند. مثلاً در مورد استاد محمد عمران نظرشان این بود که بیش از اینکه قاری باشد، مبتهل است.

رهبری در جلسه اخیر از برخی قاریان نام بردند که مایه افتخار آن عزیزان بوده و نشانه این است که ایشان با وجود مسئولیت‌های رهبری که در داخل و خارج قابل احصا نیست، از دستوری که خداوند بزرگ در اولین آیاتی که بر وجود پیامبر(ص) نازل کرده، غفلت نکرده‌اند؛ دستوری که در آخرین آیه سوره «مزمل» آمده و فرموده است: «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ؛‌ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ». ‌در این آیه خداوند دو بار فرموده است تا می‌توانید قرآن بخوانید. رهبری نیز همین شیوه را ادامه می‌دهند؛ یعنی هم با قرآن مأنوس هستند و هم قرآنیان را دوست دارند و هیچ کدام از خدمتگزاران قرآن را از یاد نمی‌برند.

ایکنا ـ رهبر معظم انقلاب در سخنانشان بر استفاده از ظرفیت مساجد در بحث تلاوت تأکید کردند. دلیل یا دلایل این توصیه چه می‌تواند باشد؟

این سخن یکی از نکات مهمی بود که ایشان مطرح کردند، چون در بیان جد ایشان، پیامبر اکرم(ص)، بر این مورد تأکید شده است و ما امروز از آن غافلیم. امروزه یکی از مشکلات مؤسسات بودجه و داشتن مکان است، در حالی که 1400 سال قبل پیامبر(ص) فرمودند: «اِنّما نُصِبَتِ المَساجِدُ لِلقُرآن»؛ یعنی قرآن نازل شد تا تلاوت، تفسیر و ترجمه احیا شود. پس تعجب‌آور نیست که ایشان درباره امور جزئی جامعه قرآنی رهنمودهایی را بیان کنند.