سیمای مؤمنان در کلام حضرت علی(ع)

حبیب‌الله صابری‌نسب، مدرس دانشگاه و پژوهشگر نهج‌البلاغه، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، به حدیثی از نبی‌ مکرم اسلام(ص) که فرمودند: «اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ علیه السّلام حَرارَةً فى قُلُوبِ الْمُؤمنینَ لا تَبْرُدُ اَبَداً، براى شهادت حسین علیه السلام، حرارت و گرمایى در دلهاى مؤمنان است که هرگز سرد و خاموش نمی‌شود» استناد کرد و افزود: فلسفه شهادت امام حسین(ع) احیای ارزش‌های دینی است؛ از این رو در طول تاریخ برای مؤمنان واقعی که دنبال حقایق و ارزش‌های دینی هستند، الگوست و باعث تحولات فردی و اجتماعی بسیاری بین مؤمنان شده است و نمونه‌های آن را در تاریخ بسیار دیده‌ایم.

وی با بیان اینکه یاران و اصحاب باوفای امام حسین(ع) همچون یاران علی‌ ابن ابی‌طالب(ع) هستند، به ویژگی‌های پارسایان از نگاه نهج‌البلاغه اشاره و تصریح کرد: مولا علی(ع) در خطبه 193 صفات مؤمنان و پارسایان را بیان می‌کند که شاکله آن را در یاران اباعبدالله(ع) می‌توان مشاهده کرد.

بیشتر بخوانید:

• نویسندگان در انتقال نصایح نهج‌البلاغه دست به قلم شوند
• دوراندیشی در کلام حضرت علی(ع)
• چگونگی مهارت نفس از نگاه حضرت علی(ع)

صابری‌نسب به فرازی از خطبه 193 نهج‌البلاغه که می‌فرماید: «صَبَرُوا أَیَّاماً قَصِیرَهً أَعْقَبَتْهُمْ رَاحَهً طَوِیلَهً، آنها براى مدتى کوتاهى در این جهان صبر و شکیبایى پیشه کردند و به دنبال آن آسایشى طولانى نصیبشان شد» اشاره کرد و ادامه داد: درس‌های نهج‌البلاغه راهی است تا امروز از مسیر حق خارج نشویم، صبر یکی از ویژگی‌هایی است که در وجود تمام پارسایان و متقین وجود داشته و باعث شده تا آنان مدارج عالی و کمال انسانی را پشت سر بگذارند.

وی اعتدال و میانه‌روی را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مؤمنان دانست و اضافه کرد: تمام انبیای الهی و امامان معصوم(ع) هیچ‌گاه دچار افراط و تفریط نشدند و با میانه‌روی کارهای خود را پیش بردند. خداوند متعال در آیه 143 سوره مبارکه «بقره» فرمودند: «ما شما را امت وسط قرار دادیم». مطابق با این آیه و تفسیر موجود آن از سوی مفسران بزرگ مؤمنان را بر آن وامی‌دارد که از زیاده‌روی و کوتاهی در امور پرهیز کنند. مولا علی(ع) همچنین در خطبه 127 نیز به این نکته اشاره فرموده و بهترین یاران و مؤمنان را گروه میانه‌رو دانستند.

صابری‌نسب به فرازی دیگر از خطبه «متقین»: «فَالْمُتَّقُونَ فیها هُمْ اَهْلُ الْفَضائِلِ، مَنْطِقُهُمُ لصَّوابُ، وَ مَلْبَسُهُمُ الاِقْتِصادُ وَ مَشْیُهُمُ التَّواضُعُ. غَضُّوا اَبْصارَهُمْ عَمّا حَرَّمَ اللّهُ عَلَیْهِمْ ...؛ پرهیزکاران در این دنیا اهل فضائل هستند، گفتارشان صواب، پوشاکشان اقتصادى و رفتارشان افتادگى است. از آنچه خدا بر آنان حرام کرده چشم پوشیده ...» اشاره و گفت: حفظ زبان در موقعیت‌های مختلف از اوصاف و ویژگی‌های پارسایان است و این صفت مهم باید در زندگی فردی و اجتماعی به معنای واقعی نهادینه شود.

این پژوهشگر نهج‌البلاغه با بیان اینکه جدا شدن از راه غیر الهی و توجه به مسیر حق باعث می‌شود که دنیا بر آخرت ما مسلط نشود، اضافه کرد: برای گام نهادن در مسیر حق باید تواضع و فروتنی پیشه کرد و این شاخصه از دیگر ویژگی‌های پارسایان به شمار می‌آید و حضرت علی(ع) در حکمت 214 با بیان فرمایشی: «انسان متواضع و نرم‌خو از نظر گفتار و رفتار با مردم، انسان پربازدهی است» این مهم را به انسان گوشزد کرده‌اند. نقطه مقابل تواضع، کبر و خودپسندی است که تمامی انبیای الهی و ائمه معصومین(ع) نسبت به این امر مهم تذکر و هشدار داده‌اند.

صابری‌نسب جوانان را با استناد به کلام حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه و آیات الهی در قرآن به پرهیز از حرام توصیه کرد و افزود: دوری از حرام در انواع و اشکال مختلف یکی دیگر از ویژگی‌های متقین و پارسایان است. انسان قدرتمند در برابر حرام سست عقیده نیست و با وجود هرگونه مشقت و سختی در معیشت از آن اجتناب می‌کند.

وی داشتن علم نافع را از دیگر شاخصه‌های انسان پارسا دانست و ادامه داد: علم نافع علمی است که همه مردم از آن منتفع شوند و متأسفانه این مهم کمتر در دروس دانشگاهی به چشم می‌خورد. امروز مدرک‌گرایی یکی از آسیب‌های جامعه ماست و باید برای پرهیز از این مهم اقدامات جدی‌تری صورت گیرد. هدایت نوجوانان و جوانان به سمت کسب مهارت در رشته‌های مختلف آنان را بیش از پیش قوی کرده و باعث می‌شود که همه از علمشان استفاده کنند.

صابری‌نسب در پایان بیان کرد: ویژگی‌های یاران امام حسین(ع) مانند ویژگی پارسایانی است که در کلام حضرت امیر(ع) ذکر شده است و در واقع شاخصه‌های مؤمنان راستین در یاران سیدالشهدا(ع) جلوه‌گر شده است و ماه‌های محرم و صفر بهترین فرصتی است که سیمای مؤمنان واقعی را در قالب‌های مختلف به دانش‌آموزان و دانشجویان آموزش دهیم و انتظار حرکت در مسیر حسینی را داشته باشیم.