دروغ و تهمت میان مسلمانان اختلاف می‌اندازد

به گزارش ایکنا، به نقل از روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، حجت‌‎الاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت، 18 مهرماه در وبینار ششم سی و ششمین کنفرانس وحدت، ضمن گرامیداشت هفته وحدت و ولادت پیامبر اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع) اظهار کرد: اساساً خدای بزرگ، دین اسلام را دین وحدت، هماهنگی، یکپارچگی و همبستگی قرار داده و تمام آموزه‌های دینی اعم از آموزه‌های اخلاقی، فقهی و احکامی نتیجه و حکایت از این آثار دارد.

وی افزود: در آموزه‌های اخلاقی شاهد این مسئله هستیم که محبت در اسلام یک جایگاه بسیار وسیع و بزرگی دارد و پیامبر گرامی اسلام (ص) هم استاد محبت به همه افراد بودند بنابراین دین اسلام دین محبت و دینِ از بین بردن زمینه‌های اختلاف است.

زمینه‌های جدایی و افتراق میان مسلمانان

نواب ادامه داد: دروغ، تهمت، افترا، زمینه‌های جدایی و افتراق بوده و در دین حرام است؛ از سوی دیگر صداقت و تواضع و محبت زمینه‌های ایجاد الفت و محبت است و جزو آموزه‌های دینی است، بنابراین ما می‌بینیم که مسائل اخلاقی خودش وحدت‌آفرین و همبستگی‌زا است.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت تصریح کرد: در خصوص احکام فقهی و مسائل دینی می‌بینیم که جایگاه اصلی نماز این است که با یکدیگر خوانده شود و گاهی اوقات مسلمانان در مسجدالنبی(ص)، مسجدالحرام و یا مکان‌های دیگر به اقامه نماز می‌پردازند و می‌بینیم که همه مذاهب در یک زمان، در یک مکان و در یک جهت خاص در نماز جماعت شرکت دارند بنابراین همه این موارد وحدت‌بخش است.

وی با بیان اینکه در ایام حج، مسلمانان از ابتدا که وارد میقات می‌شوند، همه کنار یکدیگر هستند و متفرق نیستند و در نقطه‌ای مشخص محرم می‌شوند، گفت: همه مسلمانان در حج با یک لباس و یک رنگ کنار یکدیگر حضور دارند، ذکرهایی که به زبان می‌آورند همه یکی است، حتی جهت طواف کعبه هم از یک سمت است بنابراین هم اخلاق و هم احکام فقهی زمینه‌های ایجاد وحدت و همبستگی در جهان اسلام را دارند.

نواب در همین رابطه ادامه داد: از سوی دیگر همه رذایل اخلاقی مردود است و اسلام آن‌ها را قبول ندارد، چراکه این رفتارهایی که زمینه‌های اختلاف را ایجاد می‌کنند یا از نفس انسان است یا از سوی شیطان؛ اگر زمینه اختلاف از نفس انسان باشد، جدال و مراء می‌شود.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت تأکید کرد: نبی مکرم اسلام(ص) در رابطه با جدال و مراء می‌فرمایند: «ذروا المراء، فإنّ المؤمن لا يماري». حضرت علی(ع) نیز می‌فرمایند: مراء و جدال، نتیجه‌اش این است که نفاق ایجاد می‌کند و نفاق، ضد همبستگی و ضد اخوت است. در واقع مراء بیماری بدی است و برای انسان، خصلت و خویی بدتر از این نیست.

وی با بیان اینکه جدال یکی از مواردی است که در حج باید از آن پرهیز کرد زیرا در حج تنها باید به بندگی و پرستش خدا بپردازیم، اظهار کرد: ما دو نوع جدال داریم، یکی جدال احسن و دیگر جدال مذموم؛ جدال مذموم، آن جدالی است که در راستای منافع شخصی باشد.

حجت‌الاسلام نواب در پایان گفت: دستاورد آموزه‌های اخلاقی و فقهی دین ایجاد همبستگی و هماهنگی و الفت بین مسلمان‌ها از همه مذاهب است و آنچه که موجب نفاق و تنافر و دوری از یکدیگر می‌شود، در معارف و آموزه‌های دینی، منفی و مطرود است.

براساس این گزارش، ملیحه سادات سیدرضا، رئیس دانشگاه اصول دین در این وبینار 6 راهکار در سیره پیامبر(ص) در راستای ایجاد اتحاد را چنین برشمرد: راهکار اول،مدارا با مخالفان تا رسیدن مردم به آگاهی لازم است. یکی از سجایای اخلاقی پیامبر (ص) که مایه دوام و ثبات جامعه است، مدارا با مردم است، اگر این راهکار به درستی استفاده شود، در بهبود روابط اجتماعی و پیشگیری از جنگ مؤثر خواهد بود.

وی در ادامه به راهکار دوم جهت تحقق وحدت اشاره کرد و افزود: راهکار دوم، نرمش و انعطاف‌پذیری است. قطعاً مدیریت صحیح و موفق با عفو و عطوفت همراه است، یکی از صفات مهم رهبری، نرمش با مردم و انعطاف در برابر جاهلان و خطاکاران پشیمان از عمل خود است. آیات قرآن ضمن تأیید این صفت در پیامبر(ص)، ایشان را امر به عفو عمومی مسلمانانی می‌کند که در جنگ احد شکست خوردند و در آتش افسوس و ندامت می‌سوختند.

رئیس دانشگاه اصول دین، راهکار سوم را تعهد پیامبر اکرم(ص) به تعهدات و پیمان‌ها دانست و گفت: مهم‌ترین سرمایه یک جامعه، اعتماد متقابل افراد جامعه نسبت به یکدیگر و پایبندی به تعهداتشان است. پیامبر خود به تمامی پیمان‌های منعقدشده بین خود و قبایل احترام می‌گذاشتند و مسلمانان هم از آن حضرت پیروی می‌کردند، از این رو گفته شده از جمله اموری که در صدر اسلام سبب شد تا گروه‌های زیادی اسلام را بپذیرند، پایبندی مسلمانان به عهد و پیمان‌هایشان و مراعات سوگندهایشان بوده است.

وی ادامه داد: در سیره «ابن هشام» آمده است که در جریان ابلاغ آیات برائت، فرستاده مخصوص رسول خدا(ص) یعنی علی بن ابی طالب(ع) در بیان وفاداری پیامبر(ص) به پیمان‌های قبلی شان اعلام کرد که هر کسی با رسول خدا پیمانی دارد، آن پیمان تا پایان مدت آن محترم است. پیامبر(ص)، مسلمانان را از پیمان‌شکنی نهی کرده و می‌فرمود: «لا دین لمن لا عهد له» آن کسی که حرمت پیمان را نگه ندارد، دین درستی ندارد. در روایت آمده که ایشان وفای به عهد را در کنار ایمان به خدا و روز قیامت قرار دادند و فرمودند: «من کان یومن بالله والیوم الآخر فلیف اذا وعد». هر کسی ایمان به خدا و روز قیامت دارد، باید به وعده‌ای که می‌دهد، وفا کند، بدین روی پیامبر(ص) در اجرای صفات الهی و سفارش الهی خود باوفادارترین فرد نسبت به تعهداتشان بودند. وفای به عهد در اسلام به قدری اهمیت دارد که حتی در مورد دشمن نیز پایداری به عهد و پیمان سفارش شده است.

قاطعیت پیامبر اسلام(ص) در برابر عوامل تفرقه‌زا

سیدرضا در اشاره به راهکار چهارم که قاطعیت در امر حکومت برای ایجاد امنیت است، افزود: در مقابل نرمش و انعطاف نبوی که در راهکار‌های قبلی بیان شد، تاریخ گواه قاطعیت پیامبر(ص) در عرصه‌هایی است که منجر به تفرقه و جدایی مسلمانان یا ترویج کفر می‌شده است؛ به عنوان نمونه زمانی که منافقان مدینه مسجدی در مقابل مسجد قبا احداث کردند تا بدین وسیله به مسلمانان ضربه بزنند و بین آن‌ها تفرقه ایجاد کنند و با اسلام به دشمنی بپردازند، پیامبر اسلام(ص) دستور داده‌اند تا این مسجد که کانون تفرقه و نفاق شده تخریب شود.

وی، راهکار پنجم را دادگری و عدالت‌گستری دانست و ادامه داد: عدالت، نگهدارنده مردم و ضامن بقای جامعه است. علی بن ابی طالب(ع)، در این مورد می‌فرماید: «العدل قوام الرعیه و جمال الولاه». خداوند متعال نیز پیامبر(ص) را مأمور کرد تا عدالت را در جامعه برپا کند. در آیه ۱۵ سوره شورا آمده است: «و امرت لاعدل بینکم» یا در آیه ۲۹ سوره اعراف آمده است: «قل امر ربی بالقسط». پیامبر(ص) که مأمور بر پایی عدالت در جامعه شده بود، خود نمونه کامل عدالت به شمار می‌آمد. حاکم نیشابوری در جلد دوم مستدرک و «ابن حنبل» در جلد هفت مسند آورده که پیامبر(ص) فرمود پس از او مردی عادل‌تر نخواهیم یافت. پیامبر(ص) در اجرای عدالت موجبات تبعیضات حقوقی را از بین برد؛ به عنوان نمونه در جلد پنج «صحیح بخاری» آمده است که پیامبر(ص) شفاعت «اسامه بن زید» را درباره زنی که از قبیله بنی مقصود بود و مرتکب سرقت شده و جرم آن هم محرز گردیده بود، نپذیرفت و فرمود چه جای شفاعت است. مگر می‌توان حد و قانون خدا را بلااجرا گذاشت. به این ترتیب پیامبر(ص) در اجرای قانون، تبعیض را روا نمی‌دانست و می‌فرمود: اقوام ملل پیشین دچار سقوط و انقراض شدند، زیرا در اجرای قانون، تبعیض روا می‌داشتند. پیامبر(ص) می‌فرماید: هر گاه یکی از مقامات بالا مرتکب جرمی می‌شد او را معاف می‌کردند و اگر کسی از زیردستان به جرم مشابه آن مبادرت می‌کرد، او را مجازات می‌کردند. ایشان سپس در بیان اهمیت عدالت فرمود: قسم به خدایی که جانم در دست اوست، در اجرای عدل درباره هیچ کسی فروگذاری و سستی نمی‌کنم، اگر چه مجرم از نزدیک‌ترین خویشاوندان خودم باشد. پیامبر(ص) حتی در برخورد با دشمنان و رعایت مقررات الهی، همواره مسلمانان را به عدالت دعوت می‌کرد. «ابن کثیر» در کتاب سیره النبویه آورده که آن حضرت به مسلمانان فرمود: مکر نکنید، از غنائم سرقت نکنید، کفار را بعد از قتل، مثله نکنید، آب مشرکان را زهرآلود نکنید.

رئیس دانشگاه اصول دین در رابطه با راهکار ششم یعنی دعوت مردم به عفو و گذشت نیز گفت: پیامبر(ص) فرمود: «ان الله عفو و یحب العفو» خداوند بسیار با گذشت است و گذشت را دوست دارد. آن حضرت در تشویق مردم به عفو و گذشت نسبت به یکدیگر، آن را عامل دوری از مقدرات ناگوار بیان می‌دارد و می‌فرماید: از لغزش‌های خطاکاران در گذرید تا بدین سبب خداوند شما را از مقدرات ناگوار نگه دارد. از این رو با مطالعه سیره پیامبر(ص) به این نکته می‌رسیم که رسول خدا (ص) با مدیریت هوشمندانه به رفع اختلافات می‌پرداخت و صلح و دوستی را مقدم بر جنگ و دشمنی قرار می‌داد و همواره رعایت اصول انسانی و مقررات الهی را حتی در جنگ و پیکار نسبت به دشمن فراموش نمی‌کرد. ایشان برای تشکیل امت واحد به ارشاد و آگاهی مردم و ایجاد اتحاد بین آن‌ها همت می‌گماشت تا جامعه را از تفرقه نجات داده و صلح و اتحاد را حاکم کند.