آذین: فیلم فجر باید ویترین سینمای انقلاب اسلامی باشد + صوت
یک کارشناس سینما گفت: جشنواره فیلم فجر در کنار پرداختن به موضوعات دینی و دفاع مقدس باید موضوعات روز جامعه را هم دلسوزانه و با نگاهی متکی بر امید مد نظر قرار دهد، چراکه همه اینها سینمای انقلاب اسلامی را تشکیل می‌دهند.
چهل‌و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر از 12 بهمن کار خود را آغاز می‌کند. این رویداد سینمایی قرار بود که سینمای انقلاب اسلامی باشد، اما سال‌هاست که تغییر ماهیت داده و به فراموشی سپرده شده است. در این راستا ایکنا با اهالی سینما درباره دلایل این موضوع گفتوگو کرده است. در اولین بخش با جبار آذین، منتقد و کارشناس سینما، به گفتوگو نشسته‌ایم.
وی فارغ‌التحصیل رشته سینماست و فعالیت هنری خود را با تئاتر نزد نعمت‌الله پروند اسداللهی شروع کرد. سپس سینما و کارگردانی را زیر نظر بهرام بیضایی و قصه و نمایشنامه‌نویسی را با غلامحسین ساعدی، گوهر مراد و اکبر رادی فراگرفت. همچنین بازیگری را زیر نظر پرویز فنی‌زاده و عزت‌الله انتظامی آموخت. آذین نقد سینما را با نقد فیلم قیصر آغاز کرد و بعد از نزدیک به نیم قرن هنوز به نقدنویسی مشغول است.
ایکنا – چهل‌‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر از چند روز دیگر کار خود را آغاز می‌کند. این رویداد عنوان فجر را یدک می‌کشد، اما مشخص است که این نام چندان با کارهای این رویداد همخوانی ندارد. درباره این موضوع توضیح دهید.
برگزاری جشنواره فیلم فجر یکی از بزرگترین دستاوردهای سینمای ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. کلمه فجر در این جشنواره سینمایی به این دلیل به کار رفته است که در آن ارزش‌های انقلاب اسلامی در سینما مد نظر قرار گیرد. همچنین فیلم فجر با این هدف برگزار شد که علاوه بر تبیین فرهنگی انقلابی، ویترینی برای تولیدات سینمایی در یک سال گذشته باشد، ولی متأسفانه این رویداد سینمایی طی دوره‌های گذشته بنا به دلایل سیاسی از مضمون و محتوای اصلی خود فاصله گرفته است.
دوری جشنواره از آرمان‌های اصلی خود تنها یک بخش از آسیبی است که این رویداد متحمل شده است. آسیب دیگری که جشنواره فجر بدان گرفتار شده، کهنگی است که طی سال‌ها بدون نوآوری و اتفاقی خاص برگزار شده است. متأسفانه بعد از 41 دوره برگزاری جشنواره فجر هنوز شاهد هیچ حرکت اساسی و تأثیرگذاری نبوده‌ایم. البته اندک تغییراتی را طی این سال‌ها دیده‌ایم، اما این اتفاق به‌گونه‌ای نبوده که بخواهیم از آن به عنوان نوآوری یاد کنیم.
از نگاه من زمانی می‌توان به عملکرد جشنواره نمره بالا داد که این رویداد منجر به حرکت و اتفاقی خوب در کل سینما شود، ولی در جشنواره فجر بیش از اینکه رنگ فرهنگ را پررنگ ببینیم بیشتر شاهد سیاست و سرمایه هستم. برای دوری از معضلات رایج در جشنواره پیشنهاد من این است افرادی که در این حوزه دارای تخصص لازم هستند برگزاری فستیوال را برعهده گیرند تا در ادامه شاهد اتفاقات خوبی سینمایی باشیم.
ایکنا - آیا تغییراتی که در سازمان سینمایی به واسطه تغییر دولت پیش آمد در شکل اجرای جشنواره نیز تغییراتی را ایجاد کرد؟
در دوره چهلم با وجود اینکه مسئولان جدید روی کار آمده بودند شاهد اتفاق چشمگیری در جشنواره نبودیم و حتی با حواشی مختلفی مواجه شدیم که به جشنواره ضربه زد. نمی‌خواهم جشنواره فجر امسال را از پیش ارزیابی کنم، اما با توجه به انتخاب‌هایی که برای اجرای جشنواره در نظر گرفته شده است، نمی‌توان انتظار اتفاق خوبی را داشت! البته ناامید نیستم و امیدوارم در این دوره شاهد اتفاقات خوبی با موضوع انقلاب در جشنواره فجر باشیم.
ایکنا – امسال برخی از بخش‌های سینما حضور ندارند و بقیه را هم به حضور نداشتن تشویق می‌کنند. البته اغلب آنها تولیدی برای حضور ندارند. درباره این موضوع چه نظری دارید؟
یک خلط مبحث آشکار در هنر و سینما وجود دارد. آن‌هم به حضور سیاست در سینما و فرهنگ مربوط می‌شود. ورود سیاست به سینما، آلودگی هنر هفتم را در پی خواهد داشت. این امر بسیار غلط و ناپسند است که انتظار می‌رود از طرف مدیران و مسئولان برگزاری جشنواره رخ دهد یا برخی از هنرمندان به آن مبتلا باشند. وقتی فرهنگ در مقابل سیاست زانو بزند، دیگر به آن امید چندانی داشت. از نگاه من تحریم جشنواره پشت پا زدن به دستاوردهای انقلاب اسلامی است.
ایکنا- وقتی از جشنواره‌ای با محوریت انقلاب حرف می‌زنیم این تصور به وجود می‌آید که تمامی آثار معنایی دینی یا دفاع مقدسی داشته باشد. نظر شما چیست؟
به‌هیچ‌وجه چنین خواسته‌ای منظور نیست، چون این روش خود یک آسیب جدی برای جشنواره فجر است. جشنواره فجر در کنار پرداختن به موضوعات دینی و دفاع مقدس باید موضوعات روز جامعه را هم دلسوزانه و با نگاهی متکی بر امید مد نظر قرار دهد. سینمای دولتی هیچ‌گاه منجر به اتفاقی خوب نشده است. در تاریخ سینما شاهد این موضوع بوده‌ایم. این اتفاق متأسفانه در کشورمان در حال رخ دادن است و نباید جشنواره فجر به آن مبتلا شود.
مقام معظم رهبری در توصیه‌ای بیان کرده‌اند که سینما همانند کرسی‌های آزاد‌اندیشی کارکرد داشته باشند تا هنرمندان در فضای باز و متعهدانه به تولید آثار مورد نیاز خاص بپردازند نه اینکه صرفاً به دنبال ساخت آثاری باشند که جریانی سیاسی در پی دستیابی به آن باشد. در حقیقت سینما زمانی پویا خواهد بود که تولیدات ملی و مردمی باشد.
ایکنا – در جشنواره فیلم فجر بخشی با عنوان بازار فیلم وجود دارد. در این قسمت قرار است محصولات سینمای ایران به فروش برسد. آنچه طی دوره‌های مختلف شاهدش هستیم این است که این قسمت عملاً کارایی لازم را ندارد. این عدم کارایی از کجا نشئت می‌گیرد؟
بازار فیلم در ابتدای راه عملکرد مطلوبی داشت، چون محصولات سینمایی به‌خوبی در معرض دید مخاطبان قرار می‌گرفت، اما متأسفانه هرقدر زمان گذشت از کارکرد این بخش کاسته شد و شکل نمایشی به خود گرفت.
ایکنا- چند سال بخش بین‌الملل جشنواره فجر مجزا از آن برگزار می‌شد، اما با تغییر مدیریت در سینما شاهد حضور یکپارچه بخش داخلی و خارجی جشنواره هستیم. نظرتان در این باره چیست؟
از زمانی که بحث تفکیک به وجود آمد جزو افرادی بودم که بر برگزاری جشنواره فجر به صورت یکپارچه تأکید داشتم و با جداسازی آن مخالف بودم. البته این مسئله را قبول دارم و بخش بین‌الملل همیشه نسبت به بخش داخلی کمبودهای آشکاری داشته است و عمدتاً با استقبال همه مواجه نمی‌شود، اما با وجود این تفکیک آن از بخش ملی هیچ کمکی به دیده شدن آن نخواهد کرد. پس به جای پاک کردن صورت مسئله راهکاری بیندیشیم تا بخش بین‌الملل فجر بیشتر دیده شود.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
