علامه طباطبایی و مصباح یزدی براساس نیاز عصر خود حرکت کردند

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعةالمصطفی العالمیه امروز یکم اسفند در سومین پیش‌همایش علوم انسانی در اندیشه آیت‌الله مصباح یزدی که در سالن همایش‌های مجتمع آموزش عالی علوم انسانی المصطفی برگزارشد، با اشاره به جامعیت علامه مصباح یزدی در عرصه‌های مختلف علوم اسلامی، اظهار کرد: حوزه علمیه قم خاستگاه توجه به علوم انسانی با رویکرد اسلامی و دینی است، پیش از آغاز عصر جدید در حوزه علمیه قم، سایر حوزه‌های علمیه فرصت یا ظرفیت کافی برای حضور در ساحت علوم انسانی را نداشتند، اما پس از انقلاب اسلامی و پدید آمدن ظرفیت‌های فراوان، شخصیتی مانند آیت‌الله مصباح یزدی، پیشگامی علوم انسانی اسلامی را در دست گرفت.

وی در تشریح دلیل ورود علامه مصباح یزدی به حوزه علوم انسانی افزود: از نگاه علامه مصباح یزدی، علوم انسانی از قلمرو‌هایی است که باید از مبانی اسلام به عنوان یک دین جامع و مکتبی دارای بنیان‌های خاص، ارتزاق کند تا با رویکرد معنوی و الهی بتواند پاسخگوی نیاز‌های انسان معاصر گردد. از نظر ایشان، برای ورود به حوزه علوم انسانی، باید بنیان‌های فکری خود را در نظر بگیریم؛ لذا پرداختن به عرصه‌های مختلف علوم انسانی از جامعه‌شناسی، حقوق و مدیریت تا اقتصاد، علوم سیاسی و …، رسالتی بر عهده مراکز علمی دنیای اسلام است.

حجت‌الاسلام عباسی با اشاره به تعریف صرفاً مادی از انسان در مبانی علوم انسانی رایج، گفت: از دیدگاه اسلام، انسان حقیقتی بسیار گسترده‌تر از ظرفیت‌های مادی است که شناخته می‌شود و منشأ برنامه‌ریزی‌های علوم انسانی قرار می‌گیرد. با نگاه الهی و متعالی به انسان و مبنا قرار دادن این نگاه، می‌توان علوم انسانی با رویکرد اسلامی را تولید کرد که به هیچ کاستی از لحاظ علمی دچار نباشد.

وی خاطرنشان کرد: زمانی که مرحوم علامه طباطبایی به حوزه علمیه قم آمد، عرصه مادی‌گرایی و مارکسیسم به شدت داغ بود و فضا برای گسترش اندیشه مادی و ماتریالیستی فراهم بود. مرحوم علامه طباطبایی با توجه به ضرورت زمان، عمر خود را وقف ایستادگی در برابر این افکار کرد و آثار جاودانی از خود برجای گذاشت که امروز نیز برای ورود به حوزه‌های متنوع علوم اسلامی به آن نیاز داریم. استاد علامه مصباح نیز دقیقاً در همین راستا و بر اساس نیاز اساسی عصر خود حرکت کردند.

تنقیح علوم دینی مورد نیاز علوم انسانی

رئیس جامعةالمصطفی، اثربخش نبودن در تحولات فکری جهان را موجب تأثیرپذیری از امواج کانون‌های اندیشه دانست و تصریح کرد: اثرگذاری علمی که امروز به برکت انقلاب اسلامی دیده می‌شود، محصول خودباوری در مجامع علمی ما است. در اوایل انقلاب اسلامی و سال‌های پیش از آن که اندیشه مارکسیستی در میان اقشار جوان ما نفوذ داشت، آیت‌الله مصباح یزدی به نقد عالمانه و حکیمانه مارکسیسم می‌پرداخت، اما از زمانی که احساس نمود از این عرصه تا اندازه‌ زیادی عبور شده است، ایشان با عزم بیشتری به حوزه علوم انسانی ورود پیدا کرد.

وی با تأکید بر نقش علامه مصباح یزدی در تنقیح علوم دینی مورد استفاده در علوم انسانی، یادآور شد: مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی برای ورود تخصصی به ساحت‌های مختلف علوم انسانی، دست به نهادسازی زد و با تأسیس مؤسسه ارزشمند آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و راه‌اندازی رشته‌های مختلف علوم انسانی و دعوت از اساتید و شخصیت‌های برجسته این علوم، نسلی را تربیت کرد که شناختی عمیق و تخصصی از علوم انسانی مبتنی بر علوم اسلامی داشته باشند.

موضع گیری‌های آیت‌الله مصباح از سر تکلیف بود

حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی، یکی از ویژگی‌های چشمگیر و بارز علامه مصباح یزدی را وظیفه‌گرایی و تکلیف‌شناسی ایشان دانست و تأکید کرد: با وجود اینکه در برخی از دیدار‌های خصوصی، عده‌ای به ایشان توصیه می‌کردند که صریح و آشکار وارد مباحث چالشی روز و عرصه‌های اجتماعی نشوند، اما اگر تکلیفی برای ایشان محرز می‌شد، بدون اعتنا به محاسبات شخصی، وارد صحنه می‌شدند. آیت‌الله مصباح جز برای خدا سخنی نمی‌گفت و به اذعان کسانی که ایشان را از نزدیک می‌شناختند، اگر از کسی تمجید می‌کرد، برای خدا و اگر در جایی موضع می‌گرفت، از سر تکلیف بود.

استاد جامعةالمصطفی، علوم انسانی اسلامی را از ویژگی‌ها و مختصات امروز حوزه علمیه قم برشمرد و یادآور شد: علامه مصباح یزدی نقش مؤسس و پیشگام را در این عرصه بر عهده داشته و دارند. امروز مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی، شاخه‌ای از همان شجره طیبه است و این مسیر رو به پیشرفتی است که توسط شما محققان و پژوهشگران پیگیری خواهد شد. در دوره معاصر، اسلام ناب، تجلی میراث انبیا و آموزه‌های الهی درعالم است و علوم انسانی که امروز در پی آن هستیم، به دنبال بسط و نشر این گفتمان در عالم است.