فهم قرآن با فراگیری درس عربی مصوب آموزش و پرورش محقق می‌شود + صوت
رئیس گروه قرآن و عربی سازمان پژوهش گفت: زبان عربی، درس الزامی از پایه هفتم تا دوازدهم است که با عنوان «عربی، آموزش زبان قرآن» تدریس می‌شود. این مسیر، مسیر آموزش زبان عربی برای فهم قرآن و متون وحیانی، صحیفه سجادیه، نهج‌البلاغه و ادعیه و ... ترسیم شده است و فلسفه آن نیز همین است. الزام فراگیری این درس برای دانش‌آموزان بر سرجای خود باقی است چرا که تصریح قانون اساسی است و باید برای آشنایی با قرآن کریم و متون ادعیه این کار انجام شود.
طبق روال سال تحصیلی دانش‌آموزان از مقطع متوسطه اول و دوم به آموزش زبان انگلیسی الزام دارند اما طبق مصوبه هزار و بیست و ششم شورای عالی آموزش و پرورش با موضوع «ماده واحده آموزش زبانهای خارجی» به دلیل تنوع‌بخشی به زبانهای خارجی، دانش‌آموزان علاقه‌مند می‌توانند علاوه بر زبان انگلیسی به صورت اختیاری نسبت به آموزش زبانهای عربی، فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، روسی، اسپانیایی و چینی اقدام کنند.
این مصوبه که پس از ابلاغ رسمی با امضای رئیس جمهور و رئیس شورای عالی آموزش و پرورش و وزیر آموزش و پرورش و آگهی در یکی از روزنامه‌های رسمی، قطعیت پیدا کرده است، به حسب نیازهای زمان حاضر و کسب شایستگی‌های لازم توسط دانش‌آموزان، تدبیری مناسب است تا دانش‌آموزان بتوانند در کنار تحصیل سرفصل‌های آموزشی، یکی از زبانهای خارجی را به طوری که بر آن مسلط باشند با علاقه‌مندی فراگیرند.
از مزایای دیگر این ابلاغ می‌توان به اختیار داشتن دانش‌آموزان براساس علاقه‌مندی به انتخاب زبانی دلخواه، اشاره کرد که قطعاً این عدم اجبار، موافقان زیادی را خواهد داشت و مخالفانی را نخواهد داشت اما شنیده‌ها حاکی از اینست که گویا در همین راستا درنظر است تا کتاب جدیدی به نام زبان قرآن تألیف شود که در تمامی مقاطع تدریس شود. قرار است در این کتاب مباحث تخصصی عربی نباشد(هرچند اینک نیز کتاب عربی با عنوان «عربی، زبان قرآن» آموزش داده می‌شود). درباره صحت و سقم این موضوع، میزان کارشناسی انجام شده در این حوزه، ویژگی این کتاب در صورت تأیید و اینکه این کتاب چه میزان می‌تواند در توسعه فرهنگ قرآنی راهگشا باشد، با تعدادی از کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه گفت‌وگو خواهیم کرد.
در ادامه مشروح گفت‌وگو با حجت‌الاسلام حمید محمدی، رئیس گروه قرآن و عربی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و دبیر سابق شورای توسعه فرهنگ قرآنی را خواهید خواند:
ایکنا ـ نظرتان را درباره طبق مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش با موضوع «ماده واحده آموزش زبانهای خارجی» و تنوع‌بخشی به فراگیری زبانهای خارجی از سوی دانش‌آموزان علاقه‌مند، بگویید.
این مصوبه یکی از مطالبات قدیمی مقام معظم رهبری است. ایشان طی سال‌های گذشته، این موضوع را به آموزش و پروش اعلام کرده بودند. به طوری که در بیانات ایشان طی دیدار معلمان و فرهنگیان در اردیبهشت سال 95 بر این موضوع تصریح کرده‌اند «من همین‌جا این حرفی را که گاهی هم گفته‌ام به مسئولین آموزش‌وپرورش [تکرار می‌کنم]؛ شاید به مسئولین محترم فعلی نگفته باشم اما قبل‌ها مکرر گفته‌ام؛ این اصرار بر ترویج زبان انگلیسی در کشور ما یک کار ناسالم است. بله، زبان خارجی را باید بلد بود اما زبان خارجی که فقط انگلیسی نیست، زبان علم که فقط انگلیسی نیست. چرا زبانهای دیگر را در مدارس به‌عنوان درس زبان معیّن نمی‌کنند؟ چه اصراری است؟»
بنابراین مسیری که شورای عالی آموزش و پرورش مصوب کرده است با تأخیر چندساله نسبت به این مطالبه مقام معظم رهبری است. به نظر می‌رسد این مصوبه خوب، مهم و تأثیرگذار است. اینکه جامعه دانش‌آموزی با جمعیت قریب به 15 میلیون نفر در زبان انگلیسی منحصر شود، بسیار کار ناپسندی است و حتی جای سؤال و تأمل دارد که چه افرادی نگذاشته‌اند طی این سال‌ها سایر زبان‌ها به نظام آموزش عمومی کشور وارد شود؟ تا دانش‌آموزان با اختیار خودشان بتوانند به سایر زبانهای دیگر ورد کنند؟!
خوشحالیم که پس از قریب به 43 سال از پیروزی انقلاب اسلامی این مصوبه به تصویب می‌رسد. کار خوبی است و امکان ارتباط‌گیری با جهان را برای ما فراهم می‌کند و امکان بهره‌برداری از دانش‌های روز را از سایر کشورها برای ما بیش از گذشته فراهم می‌کند. همچنین امکان اینکه دانش‌آموزان بتوانند در ادامه راهشان در آموزش عالی کشور، زبانی را که انتخاب کرده‌اند، ادامه دهند و دانش‌هایی که در آن حوزه زبانی وجود دارد را فراگیرند، مطلوب است.
به‌طور مثال اگر دانش‌آموزان تمایلی به استمرار تحصیل در رشته‌هایی چون فلسفه غرب و فلسفه تطبیقی را در آموزش عالی داشته باشند، چون اصل زبان متون مرجع این رشته‌ها، آلمانی است، به طور طبیعی با فراگیری این زبان در مدرسه می‌توانند با انگیزه بیشتری این رشته را در سطح تحصیلات تکمیلی و عالی ادامه دهند.
ایکنا ـ درباره مأموریت آموزش درس عربی در نظام آموزش و پرورش بگویید.
زبان عربی، درس الزامی از پایه هفتم تا دوازدهم است که با عنوان «عربی، آموزش زبان قرآن» تدریس می‌شود. این مسیر، مسیر آموزش زبان عربی برای فهم قرآن و متون وحیانی است. این مسیری است که در حقیقت براساس منابع و متون آموزشی مصوب برای خواندن قرآن، صحیفه سجادیه، نهج‌البلاغه، ادعیه و ... ترسیم شده و فلسفه آن نیز همین است. الزام فراگیری این درس برای دانش‌آموزان بر سرجای خود است چرا که تصریح قانون اساسی است و باید برای آشنایی با قرآن کریم و متون ادعیه این کار انجام شود.
اما موضوعی که اخیراً مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش است، بحث جایگزینی زبان انگلیسی است. یعنی تاکنون دانش‌آموزان، عربی را برای آشنایی با قرآن و سایر متون وحیانی می‌خوانند اما اینک با مصوبه آموزش و پرورش دانش‌آموزان می‌توانند به جای زبان انگلیسی آموزش سایر زبان‌ها چون چینی، آلمانی، روسی، فرانسه، اسپانیایی و حتی عربی را انتخاب کنند. بنابراین اگر دانش‌آموزی به جای انگلیسی، عربی را انتخاب کند یعنی در حقیقت دو عربی دارد، یک عربی، زبان قرآن که الزامی است و واحد درسی است که مسیری برای خود دارد و یک عربی جایگزین زبان انگلیسی است که برای آن نیز تدبیر شده است و حدود سال‌ها پیشتر که جدی‌تر در سازمان پژوهش بودم، گروه این موضوع را نیز تشکیل دادیم و تألیفاتش را نیز شروع کردیم که متأسفانه به دلیل نامدیریتی در سازمان پژوهش این امر متوقف شد.
پس تأکید می‌کند این مصوبه اختیاری در انتخاب زبان انگلیسی و سایر زبانهای خارجی است که دانش‌آموز طبق این مصوبه می‌تواند زبان خارجی دیگری را انتخاب کند، یعنی آموزش زبان خارجی جایگزین آموزش زبان انگلیسی می‌شود. عربی، زبان قرآن است و در درس زبان عربی بحث زبان‌آموزی، متن‌خوانی و آشنایی با متون وحیانی مدنظر است.
ایکنا ـ پس اینگونه دانش‌آموزان می‌توانند به جای فراگیری زبان انگلیسی یکی از هفت زبان خارجی دیگر را انتخاب کنند؟
بله، اجبار نکردن دانش‌آموزان به خواندن زبان انگلیسی، روح این مصوبه است یعنی اینکه دانش‌آموزان از مقطع متوسطه اول (پایه ششم تا دوازدهم) می‌توانند برحسب نیاز و اقتضائات و علاقه‌مندی خود به جای انگلیسی، زبان دیگری را انتخاب کنند و تمام حُسن مصوبه به این است که مسیر انتخابی را برای دانش‌آموزان باز گذاشته‌اند.
ایکنا ـ به نظر شما آموزش و پرورش دارای نیروی انسانی و یا تألیفات و محتواهای آموزش سایر زبانهای خارجی به دانش‌آموزان است؟
خیر، آموزش و پرورش بالفعل این توانمندی را ندارد اما به‌طور مثال می‌توان از ظرفیت کانون زبان و شعب آن و یا سایر مؤسسات آموزشگاهی استفاده کند چرا که تا آموزش و پرورش بخواهد منابع درسی این زبانهای خارجی را تولید کند و نیروی انسانی آن را نیز تربیت کند، زمان قابل توجهی می‌برد اما نسبت به زبان انگلیسی و عربی باید گفت با توجه به زیرساخت‌های آموزش و پرورش فراهم‌تر است یعنی نوع اساتید این رشته‌ها عموماً با تحصیلات دانشگاهی و حوزوی هستند که در عین سپری کردن دوره‌های آموزش تکمیلی و ضمن خدمت می‌توانند به تدریس عربی و یا انگلیسی که محورش مکالمه و آموزش قواعد و جزئیات بیشتر این دو زبان بپردازند و برای اجرای آن مشکل نیست اما در سایر زبان‌ها بالفعل با مشکل روبروست.
ایکنا ـ آیا این مصوبه نیازمند تغییراتی در محتوای درس آموزش عربی، زبان قرآن است و یا اینکه آیا تدبیر مناسبی برای فراگیری بهتر زبان قرآن است؟
هنگامی که امکان خواندن زبان عربی دیگری به جای انگلیسی برای دانش‌آموزان فراهم باشد، نسبت آن با کتاب درسی «عربی، زبان قرآن» که الزامی است، مشخص است و طبیعی است که باید بین گروه قرآن و عربی سازمان پژوهش و گروه آموزش زبانهای خارجی سازمان پژوهش ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی برقرار شود و این متون بار دیگر مورد بازنگری قرار گیرد که این کارها در حال انجام است.
اکنون در سازمان پژوهش نسبت به آموزش «عربی، زبان قرآن» و محتوای زبان عربی به جای انگلیسی، کارهای مقدماتی فراهم شده و گفت‌وگوهایی صورت گرفته است و آرام آرام جلو می‌رود، یعنی دانش‌آموزی که زبان اختیاری خود را جای انگلیسی، عربی انتخاب می‌کند، قطعاً دو زبان عربی دارد؛ یک عربی، زبان قرآن و دیگری عربی به عنوان زبان مکالمه و ....
پیش‌بینی می‌کنم که بسیاری از خانواد‌ه‌های متدین و عزیزان عرب‌زبان، از زبان عربی به جای انگلیسی استقبال کنند و قاعدتاً خود این نیز، زمانی یکی دو سالی می‌خواهد تا منابع آن نهایی و آماده شود، همانطور که تأمین محتوای سایر زبان‌ها چون روسی، فرانسوی، چینی و اسپانیولی و .. نیازمند زمان‌بندی است.
هرچند طی سال‌های اخیر برای این زبان‌ها، منابع خوبی تولید شده است و کلاس‌های درسی خوبی برای آموزش زبان چینی و اسپانیولی داریم، چنانکه در حوزه علیمه قم هم منابع و هم اساتید زیادی در این زمینه تربیت شدند اما در سطح ملی آموزش و پرورش باید نهضت فراگیری راه‌اندازی کنیم تا زبانهای خارجی هم محتوا و استادش، تولید و تربیت شود تا بتوانیم این مسیر بزرگ را بپیماییم.
انتهای پیام
