کلید اصلی موفقیت والدین در تربیت فرزند

فاطمه حاجی‌طاهری‌ها، مسئول بنیاد ملی خانواده در استان قزوین، در گفت‌وگو با ایکنا، درخصوص «انتقال ارزش‌های دینی به کودکان»، گفت: تعلیم و تربیت انسان در سنین خردسالی و کودکی آثار و فواید بسیار ماندگاری نسبت به سنین بالاتر دارد و در روایات مختلف به این نکته اشاره شده است. امام علی(ع) می‌فرمایند: آموختن دانش در کودکی مانند حکاکی و نقش بستن بر سنگ است که تا مدت‌ها ماندگار بوده و به‌راحتی از بین نمی‌رود.

وی اظهار کرد: در عصر حاضر تأثیر رسانه بر روی فرزندان، برنامه‌ریزی دقیق دشمنان برای تغییر ذائقه دینی و فرهنگی کودکان و نوجوانان، گسترش تکنولوژی‌ها، افزایش زمینه‌های انحراف و نیز رشد روزافزون تهاجم فرهنگی از سوی دشمن، اهمیت تربیت دینی و انتقال ارزش‌ها از والدین و مربیان به فرزندان را دوچندان کرده است. «تربیت براساس محبت» یکی از مهمترین روش‌های مطرح در تربیت کودکان است که موافق سرشت و فطرت آنان بوده و در شیوه تربیت اسلامی نیز مورد توجه ویژه قرار گرفته است.

مسئول بنیاد ملی خانواده در استان قزوین بیان کرد: تربیت کودکان از جمله مسائل مهم و اساسی یک جامعه دینی است. نیروی محبت در تربیت دینی کودک نیرویی انگیزه‌بخش است و او را به سمت رشد و کمال هدایت می‌کند که رشد و کمال افراد در مجموع، رشد و کمال جامعه را به همراه خواهد داشت.

جامعه یک باره به موفقیت نمی‌رسد

وی با بیان اینکه جامعه یکباره به موفقیت نمی‌رسد، افزود: رشد و پیشرفت جامعه نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مناسب است که والدین باید از کودکی و یا حتی قبل از تولد فرزند به آن توجه داشته باشند تا بتوانند به لحاظ رفتاری فرزندی متعادل و سالم داشته باشند.

حاجی‌طاهری‌ها خاطرنشان کرد: محبت جایگاه خاصی در تربیت به خود اختصاص داده است که تأثیرگذاری آن مستلزم آن است که این امر قلبی ابراز شود. محبت گفتاری و رفتاری مهم‌ترین شیوه‌های ابراز محبت پدر و مادر به فرزندان است که در آیات و روایات هم به آن اشاره شده است.

وی ادامه داد: شیوه‌های «گفتاری» مانند انتخاب نام نیکو، سلام‌کردن، استفاده از جملات محبت‌آمیز است و در محبت «رفتاری» به معانقه و در آغوش کشیدن کودک توسط والدین، بوسیدن، حفظ عزت و احترام کودک، همبازی شدن با کودک، هدیه دادن، ترغیب و تشویق فرزند (زمانی‌که به ارزش یا رفتاری که مورد پسند است عمل می‌کند)، مدارا کردن (زمانی‌که کودک طبق انتظارات ما رفتار نمی‌کند) و اغماض و چشم‌پوشی از خطاهای فرزند، می‌توان اشاره کرد.

این روانشناس گفت: والدین با بهره‌گیری از این روش‌ها می‌توانند در کنار ابراز محبت به فرزند به انتقال ارزش‌ها و تربیت کودک در قالب‌های دینی و اجتماعی هم بپردازند. «محبوبیت، دوست داشته شدن و پذیرش توسط فرزند» کلید اصلی موفقیت هر پدر و مادری است.

وی بیان کرد: محبت و مهرورزی به کودک علاوه بر اینکه موجب تکریم و شخصیت دادن به فرزند می‌شود؛ زمینه اطاعت از پدر و مادر و مقبولیت آنان نزد فرزند را هم فراهم می‌کند و در چنین فضایی است که اهداف تربیتی والدین با سرعت بیشتر و زمان کمتری محقق می‌شود.

عدم افراط در مهرورزی و محبت

مسئول بنیاد ملی خانواده در استان قزوین تصریح کرد: محبت کردن نباید مقطعی و همراه با بیان یک موضوع باشد. در این حالت ابزار محبت بی‌تأثیر می‌شود. والدینی به اهداف تربیتی خود دست پیدا می‌کنند که به‌صورت معتدل و همیشگی از ابزار محبت استفاده می‌کنند.

وی گفت: یکی از مسائل مهم در تربیت «عدم افراط در مهرورزی و محبت» است؛ در تصور اشتباه برخی از والدین «محبت کردن یعنی فراهم کردن تمام خواسته‌ها و نیازهای فرزند» در حالی‌که این کار موجب می‌شود فرد در آینده دچار مشکلات اساسی شده و این امر موجبات بدبخت شدن کودک را مهیا خواهد کرد.

حاجی‌طاهری‌ها اظهار کرد: نکته دیگری که والدین در ابراز محبت باید به آن توجه داشته باشند «رعایت عدالت در محبت» با سایر فرزندان است؛ توجه افراطی به یک فرزند، موجب بی‌توجهی به سایر فرزندان نشود. اگر فرزندی به دلایل و یا شرایط خاصی که دارد، نیازمند ابراز محبت بیشتری از سوی والدین است باید این شرایط برای سایر فرزندان توضیح داده شود و یا از راه‌هایی دیگر، آرامش و توجه به سایر فرزندان نیز منعطف شود.

این روانشناس ادامه داد: زمانی پدر و مادر در انتقال ارزش‌ها به فرزندان موفق عمل کرده و می‌توانند اطمینان حاصل کنند که این عمل در فرزند آنان نهادینه شده است که حتی در زمان عدم حضور پدر و مادر، فرزند پایبند به انجام آن ارزش‌ها و اعمال باشد.

وی در پایان تأکید کرد: باید روابط والدین و فرزندان بر مدار محبت و در فضایی آکنده از مهر و عاطفه باشد و فرزندان به والدین خود اطمینان داشته باشند و آنان را روبه‌روی خود نبینند بلکه کنار و دوست خود بدانند. در چنین شرایطی پدر و مادر به اهداف تربیتی خود خواهند رسید و می‌توانند از پایداری آن عمل در فرزند خود اطمینان حاصل کنند.

خبرنگار: سحر محمدعلیخانی