گزارشی از سفرهای زیارتی دولتمردان مسلمان به مشهد مقدس

به گزارش ایکنا، کتاب سفرهای زیارتی دولتمردان مسلمان به مشهد مقدس(1300-1400هجری شمسی) که حاوی گزارش سفر 73 شخصیت سیاسی و نظامی از 22 کشور جهان به بارگاه مقدس امام رضا(ع) است به کوشش رضا تقی‌زاده‌نائینی تهیه و تدوین شده و در آذر ماه 1402 از سوی پژوهشکده حج و زیارت و به همت نشر مشعر منتشر شده است.

رضا تقی‌زاده نائینی، پژوهشگر گروه مطالعات سیاسی و اجتماعی پژوهشکده حج و زیارت و نویسنده کتاب‌های «بقیع در سفرنامه‌های فارسی»، «مذاکرات مجلس شورای ملی و سنا درباره بقیع» و «بقیع در سرودهای فارسی»، در گفت‌وگو با ایکنا، در خصوص محتوای کتاب «گزارش سفرهای زیارتی دولتمردان مسلمان به مشهد مقدس (1300-1400)» گفت: در این کتاب گزارشی از سفرهای دولت‌مردان مسلمان به شهر مشهد مقدس و حضور در حرم رضوی ارائه شده است.

وی ادامه داد: در این کتاب بازدید و زیارت 73 شخصیت صاحب‌منصب مانند پادشاه، رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، وزرای دولتی و صاحب منصبان از ۲۲ کشور که از فرق مختلف مسلمان که بیشتر سنی مذهب هستند و از کشورهای اسلامی آسیایی و آفریقایی مانند هندوستان، پاکستان، یمن، سنگال، سودان، افغانستان، مالزی و … بودند، گزارش شده است. این پژوهش براساس اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و اسناد آستان قدس رضوی و خبرگزاری‌های معتبر انجام گرفته است.

تقی‌زاده در پاسخ به این سؤال که قدیمی‌ترین سند مربوط به سفر اشخاص سیاسی خارجی به حرم امام رضا(ع) مربوط به چه دوره‌ای است، گفت: در منابع به «غازان خان ایلخانی(۶۷۰-۷۰۳ق)» از سلسله مغول و اولین سلطان مغول که مسلمان شد اشاره شده است که به زیارت امام رضا(ع) رفت. در طول تاریخ هم تعداد زیادی از سلاطین و صاحب منصبان به حرم امام رضا(ع) مشرف شده‌اند.

وی ادامه داد: در سال 1304 امان الله خان پادشاه افغانستان به مشهد مشرف شده بود. ظاهر شاه، پادشاه افغانستان؛ برخی از شاهزادگان هندی از منطقه سند هند، بنگال، مالزی، عبدالله واد از سنگال و ... نیز از جمله شخصیت‌هایی هستند که برای زیارت به مشهد رفته‌اند.

این پژوهشگر حوزه حج و زیارت با اشاره به اینکه برای وی سؤال بود که بداند چرا برخی از شخصیت‌های سیاسی که به ایران می‌آیند پس از انجام مذاکرات سیاسی برای زیارت به مشهد می‌روند و گفت: بررسی‌ها نشان داد که عبدالله واد جزو صوفیه مریدیه است که در سنگال جزو جریان‌های قوی در این کشور است که پیوندهایی که از نظر اعتقادی با ائمه(ع) دارند. همچنین بی‌نظیر بوتو و یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان نیز جزو علاقه‌مندان یا پیروان صوفیه در پاکستان بودند که علی‌رغم اینکه سنی مذهب بودند علاقه‌ داشتند به زیارت امام رضا(ع) بروند.

تقی‌زاده به برخی نکات جالب این سفرها اشاره کرد و گفت: وقتی ظاهرشاه، پادشاه افغانستان به زیارت امام رضا می‌رود 500 دلار به آستان اهدا می‌کند تا به عنوان هدیه بین خدام و کارکنان تقسیم شود. یا شخصی به نام بی‌بی شمس‌الملوک آقاخانی از هند وقتی به زیارت می‌آید دستور می‌دهد موتور برقی برای حرم خریداری و نصب شود.

مقاله استخراج شده از کتاب «گزارش سفرهای زیارتی دولتمردان مسلمان به مشهد مقدس (1300-1400)»