حاج قاسم دارای نبوغ نظامی خاص بود

به گزارش خبرنگار ایکنا، نجف طهماسبی‌پور، دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، امشب، 16 دی‌ماه در هشتمین و آخرین نشست از سلسله وبینارهای بزرگداشت مکتب سردار دل‌ها با موضوع «برداشت روان‌شناختی از ویژگی‌های شخصیتی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی» به سخنرانی پرداخت. 

متن این سخنرانی به شرح ذیل است:

شخصیت از دیدگاه‌های مختلف، تعاریف و ابعادی دارد. یکی از تعاریف مورد توجه روانشناسان «الگوهای معین و مشخصی از تفکر و هیجان و رفتار است که سبک شخصی فرد را در تعامل با محیط اجتماعی رقم می‌زند». بنابراین مجموعه‌ای از ویژگی‌های رفتاری، گفتاری، تفکری و ... تحت عنوان شخصیت مطرح می‌شود. شخصیت به تدریج در طول زمان تحت تأثیر عوامل مختلف محیط اجتماعی، جو فرهنگی، محیط خانواده و ... قرار می‌گیرد.

اجزاء و ابعاد شخصیت شامل ذات(سرشت) یا مزاج، خصلت، بهره هوشی افراد است. صفات مزاجی نیز انواعی دارد. این صفات ارتباط نزدیک با هیجانات اساسی(ترس، خشم، دلتنگی، جاه طلبی) دارد و زیربنای فراگیری از صفات رفتاری دارای پایه هیجانی و هادات قابل مشاهده در اوایل زندگی است و عموماً در طول زندگی نسبتاً ثابت است.

صفات مزاجی به میزان متوسطی پیش‌بینی کننده رفتار فرد در نوجوانی و بزرگسالی است و به میزان متوسطی توارث پذیرند و مستقل از همدیگر به ارث می‌رسند. این صفات در اوایل زندگی چندان با ثبات نیستند اما در سن دو تا سه سالگی زندگی تثبیت می‌شوند. صفات مزاجی در فرهنگ‌های مختلف، گروه‌های قومی و نظام‌های سیاسی و در تمام قاره‌ها جنبه همگانی دارند.

در این میان، افراد با مزاج‌های متعددی هستند. برخی مزاج نوجوئی دارند. نوجوئی، نوعی گرایش ارثی یا فعال‌سازی روی‌آوری به چیزهای تازه و بدیع است. گاهی نیز مزاج وابسته به پاداش دارند. به این معنا که حفظ و ادامه رفتار در پاسخ به علائم پاداش اجتماعی قرار دارد. برخی نیز مزاج پشتکار دارند. حفظ و ادامه رفتار در این افراد با وجود ناکامی، خستگی و تقویت متناوب همراه است و به شکل سازندگی، مصمم بودن و کمال‌گرایی تظاهر می‌کنند.  

اما خصلت، بُعدی از شخصیت است که در شرایط محیطی اعم از خانواده، محیط فیزیکی و اجتماعی، شرایط فرهنگی، محیط‌های آموزشگاهی و ... تشکیل می‌شود. خصلت افراد در شرایط مختلف و تحت تأثیر عوامل گوناگون تا حد زیادی قابل تغییر است.

شخصیت‌ها از دیدگاه هالند انواع مختلفی چون واقع‌بین، هنرمند، اجتماعی، جستجوگر و محقق، کارآفرین، متعارف دارند.

اما حاج قاسم سلیمانی، شخصیت نظامی ایرانی بود که از سال 76 تا زمان شهادتش در سال 98 به عنوان دومین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی فعالیت می‌کرد. وی در طول جنگ ایران و عراق فرمانده نیروهای سپاه کرمان و از فرماندهان عملیات‌های والفجر 8، کربلای 4 و 5 بود و چندین بار مجروح شد. ایشان سپس با فعال کردن محور مقاومت در سطح منطقه، نقشه‌های دشمن را برای توطئه‌های متعدد خنثی کرد.

حاج قاسم؛ شخصیت اثرگذار در جبهه نبرد علیه داعش

رسانه‌های بین‌المللی از شهید سلیمانی به عنوان «فرمانده سایه» و شخصیت اثرگذار در جبهه نبرد علیه داعش یاد می‌کنند و تا حدی که شهادت این شهید را اشتباه بزرگ ترامپ می‌دانند. اما هنگامی که به زندگی حاج قاسم از زبان خود و همرزمان و دوستانش مراجعه می‌کنیم، با ابعاد وجودی و شخصیت ایشان بیشتر آشنا می‌شویم.

ترس در وجود حاج قاسم راه نداشت. حاج قاسم دارای نبوغ نظامی خاص بود. او مسلط به دانش رزم بود و برای کسب این دانش و مهارت دقیق و حساس به گونه‌ای کاربردی و نه صرفاً نظری، در میدان نبرد، حضوری مستمر داشت.

وی، سه میدان عمده رزم یعنی میدان دفاع مقدس، مبارزه با اشرار مسلح و مبارزه در عرصه فرامرزی و منطقه‌ای در عراق و سوریه را گذرانده بود.

سلحشوری و جنگندگی سردار دل‌ها

روحیه سلحشوری و جنگندگی ایشان زبانزد دوستان و همرزمانش بود. او در جنگ‌ها علاوه بر هدایت مقاطع مختلف عملیاتی از طریق استقرار در قرارگاه‌ها در نهایت شجاعت و بی‌باکی در خطوط مقدم حضور می‌یافت. او عاری از هرگونه ترسی در مواجهه با دشمن در معرکه‌ها و میادین نبرد بود. این چنین حضوری، نتیجه‌ای بس مؤثر داشت و باعث شد که انگیزه، توان و تحرک نیروی رزم مضاعف شود.

اخلاص و پرهیز از ریا و خودنمایی از دیگر خصلت‌های حاج قاسم بود. ایشان در طریق اخلاص، ثابت قدم بود و هیچ گاه به دنبال مطرح کردن خود نبود و این نشان می‌دهد که ایشان تربیت شده مکتب اسلام و تشیع است. تعبد و معنویت حاج قاسم از کسی پوشیده نیست و ایشان از هر فرصتی برای تلاوت قرآن، دعا، مناجات، تهجد و شب زنده‌داری بهره می‌جست.

حاج قاسم سخت،کوش، مردمی، نستوه و خستگی‌ناپذیر بود. از هیچ مشکلی نهراسید و هیچگاه دچار رخوت، سستی و رکود نشد. ایشان به غایت تلاش‌گر بود و به آسایش خویش نمی‌اندیشید. علی‌رغم اینکه در چند عملیات، مجروح شد اما همچنان بر بازگشت به جبهه‌ پافشاری می‌کرد. او سخت‌کوشانه و مجاهدانه تا آخرین لحظات عمر پیش رفت.

ایشان ذهنی نظم‌یافته داشت و نظم، انضباط و دقت در امور از دیگر خصلت‌های بارزشان بود. حاج قاسم دارای بیان تأثیرگذار بود، به طوری که مستمعان با جان و دل به صحبت‌های ایشان گوش می‌دادند. ایشان تسلط کامل به فن بیان داشت و بیانش آمیزه‌ای از عقلانیت و احساس بود و چون سخنانش از قلب بر می‌خواست، لاجرم بر دل می‌نشست.

تصمیمات حاج قاسم سنجیده و حساب شده بود و امور را با تدبیر دنبال می‌کرد. ایشان ذهنی پردازش‌گر داشت، خوب می‌شنید، خوب تأمل و تفکر می‌کرد و دقیق و به جا تصمیم می‌گرفت و آنگاه خوب عمل می‌کرد.

سادگی و صفا از دیگر خصلت‌های حاج قاسم

از دیگر خصلت‌های حاج قاسم، سادگی و صفای ایشان بود به طوری که زندگی ساده با حداقل امکانات داشت. ایشان در عین صلابت، آرام، پرطمأنینه بود، سکینه قلبی او متأثر از این بود که پیوسته همراه با یاد خدا بود. ایشان همواره به اصل کمال‌طلبی توجه داشت. او همواره تلاش می‌کرد تا باورهای الهی خویش را تعمیق بخشیده و در مسیر اعتلای رفتارهای سازنده حرکت کند.

این شهید دارای جنبه‌های مثبت مزاجی در خود بود. کما اینکه در دیدگاه‌های بین‌المللی از سوی غرب‌شناسان و دانشمند نیز اشاره شده است؛ حاج قاسم از نگاه‌های محدود عبور کرده بود. او قوی‌ترین مأمور مخفی در خاورمیانه بود و یا دانشمند علوم سیاسی اهل روسیه گفته است «سلیمانی در عرصه ژئوپولتیک برای احیای سوریه، عراق و برای آزادی فلسطین مبارزه می‌کرد».

شهید سلیمانی دارای چهار وجه مزاحی و سرشتی: اجتناب از آسیب پایین، تنوع‌طلبی پایین، توجه به پاداش بالا و پشتکار بالا بود بنابراین مجموع جنبه‌های مثبت مزاجی در ایشان بود. ایشان در زمینه‌های مزاجی و شخصیتی منحصر به فرد بود. قطعاً نبوغ نظامی حاج قاسم حاکی از IQ بالای ایشان داشت که این موضوع می‌تواند در سایر وجوه شخصیتی ایشان قرار گیرد تا ایشان را به عنوان شخصیت ممتاز درآورد.

یادآور می‌شود، سلسله وبینارهای بزرگداشت مکتب سردار دل‌ها از سوی معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با مشارکت معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی با اعطای گواهینامه فرهنگی برگزار شد.