خداوند به همه ابعاد وجودی انسان احاطه دارد
حجت‌الاسلام سید هادی سهرابی با بیان اینکه حضرت علی(ع) در خطبه 86 نهج‌البلاغه به بیان صفاتی از خداوند متعال پرداخته است، گفت: انسان متوجه باشد که خداوند متعال به همه ابعاد وجودی او احاطه دارد و پنهان و آشکار برای او تفاوتی ندارد و هیچ ساحتی از زندگی ما بر او پوشیده نیست.
حجت‌الاسلام سید هادی سهرابی، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، در رابطه با خطبه 86 نهج‌البلاغه، اظهار کرد: در این خطبه می‌خوانیم «من خطبة له (علیه السلام) و فيها بيان صفات الحق جلّ جلاله، ثم عِظَة الناس بالتقوى و المشورة: قَدْ عَلِمَ السَّرَائِرَ وَ خَبَرَ الضَّمَائِرَ، لَهُ الْإِحَاطَةُ بِكُلِّ شَيْءٍ وَ الْغَلَبَةُ لِكُلِّ شَيْءٍ وَ الْقُوَّةُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ؛ فَلْيَعْمَلِ الْعَامِلُ مِنْكُمْ فِي أَيَّامِ مَهَلِهِ قَبْلَ إِرْهَاقِ أَجَلِهِ، وَ فِي فَرَاغِهِ قَبْلَ أَوَانِ شُغُلِهِ؛ وَ فِي مُتَنَفَّسِهِ قَبْلَ أَنْ يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ؛ وَ لْيُمَهِّدْ لِنَفْسِهِ وَ قَدَمِهِ؛ وَ لْيَتَزَوَّدْ مِنْ دَارِ ظَعْنِهِ لِدَارِ إِقَامَتِهِ؛ به اسرار آگاه است و از رازهاى درون باخبر. بر هر چيز احاطه دارد و بر هر چيز غلبه دارد و بر هر كار تواناست. بر هر يک از شماست، كه براى خدا كارى كند، در روزهايى كه فرصتى هست پيش از ناگهان فرا رسيدن اجلش و در زمان آسودگى، پيش از گرفتار شدنش و به هنگامى كه نفس تواند كشيد، پيش از بند آمدن نفسش. و بايد كه خويشتن مهيا دارد و جاى پاى استوار سازد و توشهاى برگيرد از آنجا، كه سراى كوچيدن اوست براى سرايى، كه جايگاه اقامت اوست.»
وی ادامه داد: خطبه 86 نهج‌البلاغه دارای دو بخش کلی است، یک بخش از آن مربوط به بیان صفاتی از خداوند متعال است که حضرت علی(ع) در طلیعه این خطبه صفاتی از خداوند را توصیف کرده‌اند که البته با بخش دوم نیز مرتبط است.
سهرابی با اشاره به اینکه حضرت علی(ع) در ابتدای این خطبه به نوعی جهان بینی ما را به این مسئله متوجه می‌کنند که باور و ایمان داشته باشیم خدایی که آفریننده ماست از صفات کمالیه او این است که عالم به همه چیز است و از نهان و آشکار ما خبر دارد، بیان کرد: اینکه بدانیم خداوند به همه چیز علمش محیط است و همه چیز و همه جا محضر اوست؛ می‌تواند خیلی در تربیت انسان اثرگذار باشد؛ و اینکه انسان متوجه باشد که خداوند متعال به همه ابعاد وجودی او احاطه دارد و پنهان و آشکار برای او تفاوتی ندارد و در محضر کسی هستیم که هیچ ساحتی از زندگی ما بر او پوشیده نیست؛ در تذکّر و تنبّه انسان بسیار مؤثر است؛ و چنین پنداری آدمی را از غفلت و بی توجهی به ذات ربوبی بیدار می‌کند و مدام نهیب می‌زند که ای انسان مراقبت کن تا در محضر الهی گناه و خطایی از تو صادر نگردد.
این مدرس حوزه علمیه با اشاره به اینکه بخش دوم خطبه مربوط به موعظه و توصیه‌هایی می‌شود که امیرالمؤمنین(ع) در رابطه با تقوا و مشورت به مردم دارند، افزود: پس از توصیف و بیان صفات حضرت حق تعالی؛ در بخش دوم حضرت شروع می‌کنند به توصیه‌های اخلاقی به اینکه انسان سعی کند به دنبال تهیه زاد و توشه برای عالم آخرت باشد و صفاتی که در بخش اول خطبه بیان شد ممکن است مقدماتی و اشاراتی برای همین بخش دوم باشد.
وی تصریح کرد: حضرت علی(ع) همانند بسیاری از خطبه‌های دیگر ابتدا به بیان اوصافی از خداوند متعال پرداخته و صفتی را اشاره کردند که تأثیر عمیقی در تربیت انسان دارد و به نحوی انسان را از گناه باز می‌دارد و به سمت نیکی‌ها و اعمال خوب دعوت می‌کند.
سهرابی بیان کرد: امام علی(ع) در بخش دوم خطبه 86 شروع به موعظه مردم کرده و می‌فرمایند: این دنیا گذرگاه است نه قرارگاه؛ و ادامه می‌دهند حال که دنیا محل گذر است و کسی در آن جاودانه و باقی نخواهد ماند و انسان برای مدتی محدود و مشخص در آن زندگی خواهد کرد؛ باید تمام تلاش و کوشش خود را برای خوشه چینی و توشه‌گیری برای سفر ابدی قيامت بگذارد؛ حضرت می‌گوید بدانید آفریننده شما بر اعمال شما ناظر است و احاطه دارد و دنیا را هم محلی برای آزمودن شما قرار داده و بناست برای عالمی دیگر که قرارگاه است خود را مهیا سازید؛ پس حال که شما با هدف آفریده شده‌اید و یک مقصود و مطلوبی در آفرینش شما وجود دارد؛ پس بکوشید تا در مدت عمرتان توشه برای آخرتتان بردارید و از این جهت است که در جایی دیگر هم فرمودند: «خداوند رحمت کند کسی را که می‌داند از کجا آمده، کجا هست و به کجا خواهد رفت»؛ یعنی اگر کسی این جهان بینی را فهمید؛ پس حتما برای ابدیت خود فکری خواهد کرد و با تلاش در دنیا برای آخرت توشه ای برخواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه این بخش از خطبه مشتمل بر یک هشدار برای مردم نیز هست؛ تا که از خواب غفلت بیدار شوند و این مقدار باقی‌مانده از عمر خود را به بطالت نگذرانند، افزود: همانگونه که در کلمات قصار دیگر حضرت نیز هست که می‌فرمایند: هر نفس آدمی و دم و بازدم انسان یک گام به سمت مرگ است؛ و این چیزی است که همه ما آن را باور داریم؛ چراکه هم به تجربه ثابت شده و هم در آموزه‌های دینی بسیار بر آن تذکر داده شده است که انسان طی یک مدت محدود در دنیا خواهد بود؛ و یک روزی هم با سر آمدن اجل انسان؛ این دنیا را باید ترک کند. به همین خاطر امیرالمؤمنین(ع) در این خطبه هشدار می‌دهند که در این باقی‌مانده عمرتان سعی کنید قصور و تقصیر گذشته را تدارک و جبران کنید.
سهرابی با اشاره به اینکه حضرت علی(ع) در بخش پایانی خطبه 86 به چندی از صفات رذیله اشاره کرده و مردم را از آن‌ها بر حذر می‌دارند و بهترین انسان‌ها را با ذکر آن اوصاف معرفی می‌کنند، اظهارکرد: مجموع این دو بخش خطبه یک نسخه شفابخش برای افراد بیماردل و غافلان بیان می‌کنند و در حقیقت بیان این مطالب برای آن است که انسان از غفلت بیرون آمده و نسبت به باقی‌مانده عمر خود بیشتر توجه کند و در نهایت بتواند استفاده و بهره بیشتری داشته باشد.
انتهای پیام
