شیوه هنرمندانه امام موسی کاظم(ع) در جهاد تبیین

حجت‌الاسلام حسن سهرابی‌نژاد، رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان قائنات در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی با بیان اینکه یکی از سیره‌ تربیتی امام موسی کاظم(ع) تبیین و بصیرت‌افزایی بود، گفت: حضرت در جو اختناق حتی دست از تبیین برنداشت. اگر شیوه هنرمندانه ایشان در جهاد تبیین نبود، اهداف و واقعیت‌ها تعریف نمی‌شد و دشمن سوء‌استفاده کرده و درصدد تحریف برمی‌آمد.

جهاد تبیین به جلوگیری از تحریف تاریخ، حقیقت و تعمیق بصیرت مردم کمک می‌کند. تبیین از صدر اسلام وجود داشته و حضرت رسول(ص) قبل از جهاد در میدان با جهاد تبیین مردم را آگاه می‌کردند و اگر سوء‌تفاهمی از جانب منافقان و کفار ایجاد می‌شد حضرت(ص) از این مسیر به دفاع از حقایق برمی‌آمدند.

در سیره امام کاظم(ع) باید توجه داشت که در مسیر دفاع از قرآن کریم و اهل بیت(ع) مبارزات فراوانی داشته‌اند و در دفاع از فضیلت‌ها و نیز جهاد تبیین، نقشی مهم ایفا کرده‌اند. در زیارتنامه مخصوص امام کاظم(ع) می‌خوانیم «...وَجاهَدْتَ فِي اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ...» این جهاد شاخه‌های مختلفی دارد که تبیین هم جزء آن است.
 
نمونه‌های مهمی از جهاد تبیین در سیره امام موسی کاظم(ع) درباره فاجعه فخ بوده که این قیام از قیام‌های مورد تأیید اهل بیت(ع) بود که توسط حسین بن علی از فرزندان حسن مثنی شکل گرفت و او در برخورد با والی مدینه قیام کرد و به شهادت رسید و دشمن تلاش می‌کرد این قیام را غیرواقعی برای دستیابی به مطامع دنیایی جلوه دهد و هدف آن را تحریف کند، اما امام کاظم(ع) مقابل آن ایستادند و در مقابل خلافت عباسی از شهید فخ دفاع کردند. 

در «مقاتل الطالبین» ابوالفرج اصفهانی آمده است که امام موسی کاظم(ع) درباره این قیام فرمودند؛ شهید فخ از جهان رفت در حالی که مسلمان و صالح بود و امر به معروف و نهی از منکر می‌کرد و در میان خاندان ما، مانند او نبود که همین جمله، برای تاریخ روشنگری کرده تا بدانند هدف قیام فخ دنیاطلبی نبوده است.
 
نمونه دوم از جهاد تبیین امام کاظم(ع) مقابله با تحریف بود. زمانی هارون شخصاً برای دستگیری آن حضرت به مدینه رفت، لذا برنامه‌ریزی کرد و مقدماتی چید تا جایی پیش رفت که هنگام دستگیری امام کاظم(ع) به مسجدالنبی رفته و رو به سوی قبر پیامبر(ص) عرضه کرد؛ سلام بر تو ای رسول خدا(ص) و سلام بر تو ای پسرعمو، در واقع او با این خطاب می‌خواست خود را قوم و خویش پیامبر(ص) معرفی کند، اما امام کاظم(ع) هم که حضور داشتند، فرصت را غنیمت شمردند و صفوف حاضران را شکافتند و در میان حیرت و سکوت مردم بیان کردند؛ سلام ای رسول خدا(ص) و سلام بر تو ای پدر، این یعنی مردم بدانید اگر هارون پسرعموی پیامبر(ص) است من فرزند رسول خدا(ص) هستم؛ این جهاد تبیین موسی‌ بن جعفر(ع) در بزنگاه‌ها به روشنگری برای مردم کمکی شایان کرد.

در جهاد تبیین باید همه جوانب اعم از شخص، زمان و موقعیت را رعایت و از انحرافات جلوگیری کنیم، لذا شیوه امام کاظم(ع) به ما یاد داد که جهاد تبیین باید هنرمندانه صورت بگیرد و ابعاد آن بررسی شود تا نتیجه و تأثیری را که باید، داشته باشد.