اهمیت ترجمه در حفظ قرآن؛ حفظ مختص نخبه‌ها نیست

مهین تیموری، بانوی حافظ کل قرآن کریم است که در مدت کمتر از یک سال موفق به حفظ کل کلام وحی شده است. او متولد 1369 و ساکن بیرجند است. 

وی در 27سالگی بدون استاد در مدت 10ماه و 21 روز توانست حافظ کل قرآن کریم شود و مسیر زندگی‌اش به واسطه همین انس با قرآن تغییر کند و از مسیر حفظ قرآن به آرزوی دیرینه خود که معلمی بود، برسد. مهین تیموری اکنون معلم پرورشی متوسطه دوم در شهرستان دَرمیان شهر طبس مسینا است.

آخرین رتبه‌ای که این حافظ کل قرآن در مسابقات دریافت کرده، رتبه دوم رشته تفسیر و معارف قرآن کریم در مرحله نهایی چهل و ششمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم بوده است. به همین بهانه به سراغ او رفتیم تا با راه و روش او برای حفظ قرآن آشنا شده و از آثار انس با قرآن در زندگی او بپرسیم.  

حفظ قرآن بدون استاد 

مهین تیموری، حافظ کل قرآن و نفر دوم رشته تفسیر و معارف قرآن کریم در چهل و ششمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، درباره روش حفظ قرآن خود، گفت: برای حفظ قرآن هیچ کلاسی نرفتم. آخرین جمعه ماه رمضان سال 96 بود که به مسجد محل رفتم و آنجا استادی را دیدم که کلاس حفظ قرآن داشت. به ایشان توضیح دادم که توانایی حفظ دو جزء قرآن در ماه را دارم، اما ایشان کمی من را ترساندند و از آنجا تصمیم گرفتم خودم با برنامه‌ریزی حفظ قرآن را شروع کنم.

وی افزود: زمانی که حفظ قرآن را آغاز کردم هیچ اطلاعی از قواعد تجوید و بایدها و نبایدهای قواعد قرآنی نداشتم. حفظ را از ماهی دو جزء شروع کردم و سپس زمان‌بندی و سرعت حفظ را بالا بردم؛ تا جایی که هر چهار روز یک جزء قرآن را حفظ می‌کردم. بعد از حفظ قرآن، به ‌واسطه آشنایی با دوستان قرآنی، قواعد قرآن را یاد گرفتم و بعد از هر بار مرور و تمرین، قواعد را به کار می‌بردم. در سال 1398 در آزمون تخصصی حفظ قرآن شرکت و مدرک تخصصی درجه سه را دریافت کردم. 

تیموری درباره شرکت در مسابقات قرآن نیز گفت: بعد از اینکه حفظ قرآن را به پایان بردم، سال 1398 با شرکت در مسابقات کشوری رتبه چهارم را کسب کردم؛ امسال نیز توفیق شرکت در مسابقات را پیدا کردم و موفق به کسب رتبه دوم در رشته تفسیر و معارف قرآن کریم شدم.

حفظ قرآن هیچ ارتباطی به سطح هوش افراد ندارد

این شرکت‌کننده مسابقات سراسری قرآن کریم، با بیان اینکه حفظ قرآن هیچ ارتباطی به سطح هوش افراد ندارد و توفیق الهی است، گفت: حفظ قرآن کریم مثل خواندن کتاب‌های درسی و عمومی نیست که نیاز به سطح هوش بالا داشته باشد. ما افراد بی‌سوادی داریم که نماز می‌خوانند و سوره‌های نماز را حفظ هستند؛ این در اثر تکرار ملکه ذهن شده است. آیات قرآن با تکرار و تمرین ملکه ذهن می‌شود و نه چیزی عجیب و نه مختص افراد نابغه است. 

این حافظ قرآن اظهار کرد: بنده قبل از حفظ قرآن حتی در تلفظ برخی کلمات هم مشکل داشتم و زیر برخی کلمات را خط می‌کشیدم؛ اما خداوند توفیق داد و به یکباره حافظ قرآن شدم.

انس با قرآن عاملی برای پایبندی به دستورات الهی

تیموری با اشاره به اینکه انس با قرآن انسان را ناخودآگاه ملزم به رعایت توصیه‌های الهی می‌کند، بیان کرد: قرآن بزرگ‌ترین کتاب اخلاقی است و کسی که با قرآن مأنوس می‌شود اهتمام بیشتری به رعایت توصیه‌های قرآن از خود نشان می‌دهد.

وی با بیان اینکه انس با قرآن باعث نورانی شدن دل، به‌کارگیری دستورات و اعتقاد و پایبندی به معارف آن می‌شود، گفت: برخی جوان‌های امروزی به دلیل عدم آگاهی از فلسفه حجاب، اعتقادی به آن ندارند، در حالی ‌که انس با قرآن ما را با فلسفه حجاب آشنا می‌کند و باعث می‌شود تا پایبندی بیشتری از خود نشان دهیم.

اجرای طرح حفظ جزء 30 قرآن در مدرسه 

تیموری درباره توصیه‌هایی که به دانش‌آموزان خود در راه حفظ قرآن کریم دارد، بیان کرد: حفظ قرآن را بر اساس توانایی دانش‌آموزان پیش می‌برم. اگر دانش‌آموزی توانایی بالایی در حفظ قرآن نداشته باشد، از او می‌خواهم آیه به آیه حفظ کند. برعکس، یک دانش‌آموز دیگر ممکن است، هوش بالایی داشته باشد و از نظر تحصیلی ممتاز باشد، در این صورت حفظ را به عهده خود او می‌گذارم که هر چقدر توانایی دارد، حفظ کند. بر همین اساس طرح حفظ جزء 30 قرآن را در مدرسه راه انداخته‌ایم. 

این حافظ کل قرآن تأکید کرد: همیشه به دانش‌آموزان توصیه کرده‌ام که اگر آیه‌ای را فراموش کردید یا نتوانستید آیه‌ای را حفظ کنید، همان‌جا قرآن را ببوسید و کنار بگذارید و بعد از استراحت و آزاد شدن فکر مجدد تمرین را شروع کنید؛ چون اصرار به حفظ قرآن در این شرایط می‌تواند باعث بی‌انگیزگی و حتی دلزدگی از قرآن شود.

تیموری در بخش دیگری از این گفت‌‌وگو انس با قرآن را عامل موفقیت‌های خود در زندگی دانست و گفت: علاقه زیادی به معلمی داشتم؛ اما سال 87 که وارد دانشگاه شدم، تربیت معلم نیرو جذب نمی‌کرد، به همین دلیل رشته علوم سیاسی را انتخاب کردم، پس از دریافت مدرک تخصصی قرآن در آزمون استخدامی آموزش‌وپرورش شرکت کردم و قبول شدم. در واقع، حفظ قرآن زمینه را برای من فراهم کرد که بعد از 14 سال به خواسته‌ام که معلمی بود برسم.

اهمیت خواندن ترجمه و تفسیر قرآن 

نفر دوم رشته تفسیر و معارف قرآن کریم در چهل و ششمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم لازمه حفظ قرآن را توجه به معنا و تفسیر برشمرد و افزود: همیشه به شاگردانم توصیه می‌کنم که به ‌جای خواندن یک جزء قرآن در طول روز یا هفته، روزانه پنج صفحه قرآن را با تدبر، ترجمه و تفسیر بخوانند. خداوند در آیه دوم سوره مبارکه یوسف می‌فرماید: ما آن را قرآنی عربی نازل کردیم، شاید شما درک کنید (و بیندیشید)! براساس این آیه قرآن به زبان عربی نازل شد تا در آن تعقل کنیم.

تیموری در مورد روش‌هایی که می‌تواند حفظ قرآن را برای قرآن آموزان آسان‌تر کند، گفت:‌ برای حفظ قرآن به معنای آن توجه کنید؛ این کار به شما کمک می‌کند تا آیه‌های قرآن در ذهنتان بماند. خداوند در آیه چهارم سوره مبارکه ابراهیم می‌فرماید ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر به زبان قومش. همچنین در آیه 44 سوره مبارکه فصلت آمده است که اگر ما این قرآن را به زبان غيرعربی می‌فرستادیم کافران می‌گفتند: چرا آیات این کتاب مفصل و روشن (به زبان عربی) نازل نشد (تا ما قوم عرب ایمان آوریم)؟ بنابراین، عربی بودن قرآن دلایلی دارد و این به معنای آن نیست که ما صرفاً متن عربی قرآن را بخوانیم. ما عرب‌زبان نیستیم و باید قرآن را همراه با ترجمه بخوانیم.