مفسران مفاهیم اخلاقی قرآن را برای مردم تبیین کنند

آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با ایکنا از قم، درباره انس بیشتر با قرآن گفت: قرآن کتاب هدایت است و قرآن برای کسانی که تقوا دارند می‌تواند هدایتگر باشد و بهار قرآن ماه رمضان می‌باشد، همچنان که در بهار رشد و شکوفایی در طبیعت و انسان وجود دارد، قرآن هم در ماه مبارک رمضان چنین تاثیری بر دل‌ انسان‌ها می‌گذارد. امسال، ماه رمضان و عید نوروز با یکدیگر همزمان شدند که زمینه ارتباط بیشتر با قرآن را فراهم می‌آورد.

وی با اشاره به نقش قرآن به عنوان هدایتگر، ادامه داد: بحث هدایتگری قرآن فقط در یک زمینه نیست بلکه در زمینه‌‌های مختلف از جمله رفتاری، اعتقادی و کمک‌رسانی به دیگران است و همه این موارد در قرآن ذکر شده و تمام روایات این حقایق را بازگو می‌کنند، همچنین قرآن شفایی برای تمام بیماری‌های روحی و روانی انسان قرار می‌گیرد ولی مشروط بر خواندن قرآن با تدبر و تفکر است و چنین نباشد که سریع از آیات قرآن عبور شود.

غروی افزود: قرائت قرآن آثار خوبی دارد اما توجه به مفاهیم قرآنی هم، اهمیت زیادی دارد. بر اساس روایتی از پیامبر اگر پاره‌ای از کارها برای شما مبهم بود و به قرآن روی بیاورید، چرا که قرآن شفیعی است که شفاعت و شکایتش پذیرفته است هر کس قرآن را فراروی خود قرار دهد، او را به سوی بهشت می‌کشاند و قرآن از استحکام خاصی برخوردار است. 

قرآن پیشوا و رهبر و مایه امنیت است

وی با اشاره به روایت «عَلَيكُمْ بِالْقُرآنِ فَاتَّخِذُوهُ اِماماً وَ قائِداً»، از پیامبر اسلام اظهار کرد: بر اساس این روایت، قرآن پیشوا و رهبر است و در روایت دیگر آمده «فَضلُ القرآنِ على سائرِ الكلامِ كَفَضلِ اللّه ِ على خَلقِهِ» که به معنای برتری خداوند بر دیگر مخلوقات است، همچنین در روایتی از امیرالمؤمنین(ع) آمده «اللَّهَ اللَّهَ فِي الْقُرْآنِ لَا يَسْبِقُكُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَيْرُكُم» که یعنی مبادا دیگران در عمل به قرآن از شما پیشی بگیرند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان روایت «تَعَلَّمُوا كتابَ اللّه ِ تباركَ وتعالى؛ فإنّهُ أحسَنُ الحَديثِ وأبلَغُ المَوعِظَةِ وتَفَقَّهُوا فيه فإنّهُ رَبيعُ القُلوبِ، واستَشفُوا بنُورِهِ فإنّه شِفاءٌ لِما في الصُّدورِ ، وأحسِنُوا تِلاوَتَهُ فإنّهُ أحسَنُ القَصصِ»، گفت: کتاب خدا را یاد بگیرید، چرا که بهترین سخن و موعظه است و قرآن را خوب بفهمید، زیرا که بهار دل‌ها است و با نور او شفای دل‌های خود را بگیرید، چرا که قرآن برای  بیماری‌های روحی و روانی شفابخش است، پس باید قرآن را تلاوت کرد، به دلیل اینکه داستان‌های آموزنده‌ای در آن وجود دارد.

وی با اشاره به روایت «لَوْماتَ مَنْ بَيْنِ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ لَمَا اسْتَوْحَشْتُ بَعْدَ اَنْ يَكُونَ الْقُرآنُ مَعى» از امام سجاد(ع) اظهار کرد: در این روایت امام سجاد(ع) می‌فرماید: اگر قرآن با من باشد احساس وحشت نمی‌کنم. اگر انسان در قرآن دقت کافی را داشته باشد، می‌تواند با قرآن ایمنی پیدا کرده و با آن انس بگیرد.

وی با اشاره به حدیث حضرت علی(ع) در خصوص شفا به وسیله قرآن، اظهار کرد: حضرت علی (ع) می‌گوید: «در قرآن شفای بیشترین بیماری‌ها است.» این روایت بیانگر این است که شفای بسیاری از بیماری‌ها همچون نفاق، ضلالت در قرآن وجود دارد.

نقش متولیان قرآنی در عرصه انس با قرآن

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه درباره راهکارها و انس بیشتر با قرآن گفت‌: برای انس بیشتر با قرآن، در هنگام قرائت آن در خودتان آمادگی ایجاد کنید، برای مثال فردی را تصور کنید که هنگام دیدن تلویزیون قرآن می‌خواند، با این شرایط چیزی جز ظاهر قرآن در فرد دریافت نمی‌شود، پس برای انس بیشتر فرد باید در جایی قرآن بخواند که بتواند تمرکز کافی را داشته باشد و همچنین برای درک بیشتر قرآن، افراد قرآن را با تفسیر بخواند و در حال حاضر هم انواع مختلف تفسیر برای گروه‌های سنی مختلف وجود دارد.

غروی افزود: اصولاً قرآن سطوح مختلفی دارد، هر کس در هر سطحی می‌تواند با قرآن ارتباط برقرار کند، برای مثال برخی‌ها صرفا در حد قرائت قرآن با آن ارتباط برقرار می‌کنند و به معنای آن ورود نمی‌کنند که در این سطح هم افراد می‌توانند ارتباط قلبی خوبی با قرآن برقرار کنند، اما برای ارتباط بیشتر با قرآن، باید قرآن با دقت خوانده شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه متولیان قرآنی چه نقشی در آشنایی بیشتر مردم با قرآن می‌توانند ایجاد کنند، گفت: برخی انسان‌ها از صوت زیبای قرآن لذت می‌برند و از این طریق می‌خواهند با قرآن انس بگیرند و برای انس بیشتر این افراد با قرآن باید نواهای مختلف در اختیارشان قرار داده شود و یا در سطح دیگری متولیان قرآن، ترجمه یا تفسیر را در اختیار طالبان قرآن قرار دهند.

وی ادامه داد: متولیان در یک سطح دیگر، با ساخت فیلم و آثار هنری، قصص قرآن را در اختیار قرآن دوستان قرار دهند و یا مفاهیم اخلاقی قرآن همانند سبک زندگی، چگونگی ارتباط با افراد دیگر باید برای مردم به انواع مختلف ارائه و تبیین شود، همچنین تفسیر موضوعی، در زمینه‌های مهم اخلاقی و رفتارهای اجتماعی می‌تواند تاثیرگذاری مطلوبی داشته باشد و توجه شود که در این تفسیر آیاتی که ارائه می‌شود همراه با روایاتی از ائمه اطهار باشد و در نهایت مسئولان بسترهای متفاوت و متناسب با ذوق و سلیقه برای اقشار سنی مختلف فراهم کنند.

غروی با تشریح اینکه آیا صرف قرائت قرآن برای ایجاد سبک زندگی قرآنی برای مردم کافی است، توضیح داد: کافی نیست اما خوب است، بنابر گفته امام سجاد(ع) و روایات ماه مبارک رمضان، ماه قرآن و اسلام است به عبارت دیگر، شئون مختلف اسلام باید تجدد پیدا کند و یکی از سفارشات ویژه اسلام در این ماه، قرائت قرآن است و اگر قرائت قرآن با صدای زیبا و خاص ارائه شود می‌تواند تأثیرگذاری خوبی در روحیه افراد داشته باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پایان گفت: صرفاً نباید به قرائت قرآن بسنده کرد و برای درک بیشتر قرآن، مفاهیم قرآنی باید توسط مفسران در اختیار مردم قرار گیرد، همچنین آشنایان با قرآن برخی از آیات اخلاقی که مربوط به روابط انسانی است را برای مردم تفسیر کنند. 

گفت‌وگو از مصطفی اعتباری