واکنش جنیان پس از استماع قرآن

حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین، به مناسبت ماه رمضان سلسله یادداشت‌هایی را با محور «دینداری در قرآن» نوشته که هر روز از رسانه ایکنا منتشر می‌شود. مشروح بیست و نهمین یادداشت را در ادامه می‌خوانید.

استماع قرآن و اثرات آن بر جنیان از چنان اهمیتی برخوردار است که به پیامبر(ص) وحی شده است که این تجربه دینی را به اطلاع مردم برساند. تجربه دینی گوش فرا دادن در این گفتار تلفیقی از آیات دو سوره «جن» و «احقاف» است. اثبات یا رد اینکه جنیانی که در سوره «احقاف» قرآن را استماع کردند، همان عده‌ای بودند که در سوره «جن» از آنان سخن گفته است یا اینکه آنان گروه دیگری بودند، چندان سودمند نیست و تأثیر چندانی در روایت تجربه دینی مزبور ندارد. 

برخی از مفسران بر این باورند که تجربه استماع قرآن هنگامی رخ داده است که جنیان از صعود به آسمان منع شده بودند، آنها درصدد برآمدند تا جستجو کنند که چه پیشامدی سبب چنین ممنوعیتی شده است، گویا آنها به این فکر هدایت شدند که بعثت پیامبر خاتم(ص) و به تبع نزول قرآن سبب محدودیت آنها از استراق سمع(دزدی گوش دادن) خبر‌های آسمانی شده است، از این رو چند نفر از طایفه جن متوجه پیامبر(ص) شدند و به قرآن گوش فرا دادند. همین که در آن مجلس حاضر شدند به یکدیگر گفتند: ساکت باشید تا آن را خوب بشنویم.

 پس از استماع قرآن، برای انذار به سوى قوم خود برگشتند و خطاب به قوم خود گفتند: ما قرآنى شگفت‌انگیز شنیدیم. کتابى را به گوش خود شنیدیم که بعد از حضرت موسى(ع) نازل شده و کتاب‌های آسمانى قبل را تصدیق مى‌کند، ما قرآنی را استماع کردیم که به سوى حق و طریق مستقیم هدایت مى‌کند. قرآنى که به راه راست هدایت مى‌کند. از این رو بدان ایمان آوردیم و هرگز احدى را شریک پروردگارمان قرار نمی‌دهیم.

همانا خداى تعالى پروردگار عظیم ماست. نه همسرى و نه فرزندى گرفته است. به درستی که نابخردی از ما، درباره خداوند، سخنی ناروا مى‌گفت در حالی که ما می‌پنداشتیم که انس و جن هرگز به خدا دروغ نمی‌بندند، اما اینک که قرآن را استماع کردیم، فهمیدیم دروغ گفته بودند.

اى قوم ما، دعوت این دعوت‌کننده، یعنی رسول خدا(ص) را که به سوى خداوند فرا می‌خواند، بپذیرید و به وى ایمان آورید تا خداوند گناهانتان را بیامرزد و از عذابى دردناک پناهتان دهد و بدانید که اگر کسى دعوت دعوت‌کننده به سوى خدا را اجابت نکند، نمى‌تواند خداى را در زمین عاجز کند و به جز خدا هیچ یاور و سرپرستى ندارد و چنین کسانى در گمراهی آشکارند. آیا فکر نمى‌کنند خدایى که آسمان‌ها و زمین را بیافرید و در خلقت آنها خسته نشد، مى‌تواند مردگان را زنده کند؟ آری مى‌تواند، چون او به هر چیزى قادر است.