نظر مراجع درباره خمس پس‌انداز در صندوق‌ خانگی

به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، دفاتر آيات عظام شبیری‌زنجانی، مکارم شیرازی، نوری‌همدانی و بیات‌زنجانی به طور جداگانه به این سؤال که در بین فامیل صندوق خانگی ایجاد شده که در آن افراد ماهیانه مبالغ ثابتی را پرداخت می‌‌کنند و به‌صورت ماهیانه قرعه‌کشی انجام شده و مبلغ جمع شده به یکی از اعضا پرداخت می‌شود، آیا مبالغی که بیش از یکسال از پرداخت آن گذشته و به نوعی پس‌انداز شده تا نوبت شخص برسد، مشمول خمس می‌‌شود؟ پاسخ دادند که متن استفتاء به شرح زیر است:
سؤال: در بین فامیل صندوق خانگی ایجاد شده که در آن افراد ماهیانه مبالغ ثابتی را پرداخت می‌‌کنند و به‌صورت ماهیانه قرعه‌کشی انجام شده و مبلغ جمع شده به یکی از اعضا پرداخت می‌شود؛ آیا مبالغی که بیش از یکسال از پرداخت آن گذشته و به نوعی پس‌انداز شده تا نوبت شخص برسد، مشمول خمس می‌‌شود؟


متن پاسخ دفترآیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی بدین شرح است:
مبالغی که شخص، قبل از گرفتن وام به صندوق می‌پردازد، قرض به صندوق محسوب می‌‌شود که اگر مطابق شأنش باشد و دریافت آن از صندوق، کسر شأنس باشد، خمس ندارد اما زمانی که أخذ این مبالغ بدون لطمه به حیثیتش ممکن شد، خمس مبالغی که سال بر آن گذشته، فوری است.
متن پاسخ دفتر آیت‌الله العظمی حسین نوری همدانی بدین شرح است:
بسمه‌تعالی
سلام علیکم
بله باید خمس آن پرداخت شود.
متن پاسخ دفتر آیت‌الله العظمی ناصرمکارم‌شیرازی بدین شرح است:
سلام عليكم،
آن مقدار از وام که متعلق به خود اوست و قبلا در صندوق براي خودش پس‌انداز شده است در صورتي که سر سال خمسي قابل وصول نبوده باشد، جزء در آمد سال وصول وام محسوب مي‌شود که اگر بعد از دريافت وام تا سال خمسي مصرف نشود مشمول خمس است و آن مقدار از وام که به او داده‌اند و جنبه قرض‌الحسنه دارد به مقداری که اقساطش پرداخت شده و معادلش تا سال خمسي موجود است، خمس دارد.
متن پاسخ دفتر آیت‌الله العظمی اسدالله بیات‌زنجانی بدین شرح است:

با سلام و تحیت؛ در صورتی که پول کنار گذاشته شده از پول مخمس است، فقط یک بار خمس داشته که داده شده و نیازی به پرداخت مجدد ندارد اما اگر از درآمد وسط سال پس انداز می‌کنند، مانند بقیه پس اندازهاست که اگر از مؤونه سال بیشتر باشد و پرداخت خمس آن فرد را به زحمت نیاندازد، باید خمس آن را بدهد.  
*علیرضا برومند