رسانه‌های جهاد پرچم‌دار آسیب‌شناسی فعالیت نهادهای متولی فرهنگ و دین باشند

عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی به مناسبت سالروز تاسیس این نهاد در گفت‌وگو با ایکنا، درباره نقش جهاد دانشگاهی در توسعه فعالیت‌های دینی و قرآنی در کشور و جامعه دانشگاهی، اظهار کرد: اگر ادعا کنیم اساس فعالیت‌های فرهنگی جهاد دانشگاهی از ابتدای تاسیس آن بر مبنای فعالیت‌های دینی و قرآنی بوده، ادعای گزافی نیست. چرا که هدف از تاسیس جهاد دانشگاهی بعد از انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها فرهنگ سازی دینی بود که انقلاب اسلامی هم بر اساس آن پایه‌ریزی شد. فعالیت‌های شاخصی هم جهاد در این حوزه مانند جشنواره ملی قرآن برگزار کرده که در همان دوره‌ها، بسیاری از مدیران قرآنی کشور از دل همین مسابقات بیرون آمدند.

برنامه‌ریزی‌ها در حوزه فرهنگ متناسب با نیاز‌ها و ابزار روز

وی افزود:، اما آیا در سی و هشتمین سال تاسیس جهاد و چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی باید رویکردمان نسبت به قرآن همین باشد که از ابتدا بوده یا نه؟ این موضوع جای بحث دارد و مهمترین مسئله‌ای که باید تبیین شود این است که آیا نیاز روز جامعه، دانشجو و جوان ما همان نیاز‌ها در سال‌های ۵۷ و یا دهه ۶۰ است؟ این درست است که قرآن منبع واحد و ابدی است، اما اینکه ما چه استفاده‌ای از آن می‌کنیم باید متناسب با نیاز‌های روز باشد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی توجه ویژه به بحث فضای مجازی در حوزه فرهنگی و فعالیت‌های دینی و قرآنی را یکی از موضوعات مهم در این عرصه دانست و گفت: زیرساخت‌های لازم برای آن هم مانند خبرگزاری قرآن وجود دارد. همچنین حضور قشر دانشجو در این نهاد که این فعالیت‌ها مختص آن‌ها است، یکی از زیرساخت‌ها است. باید برنامه‌ها بر مبنای ایجاد سرمایه اجتماعی و اعتماد دانشجو به حاکمیت و نظام تدوین شود. یک سری اقدامات کاربردی در این زمینه نیاز است تا بتوان در حوزه سبک زندگی دینی و قرآنی فعالیت کرد.

وی افزود: یکی از ابزار‌هایی که می‌توان در این زمینه استفاده کرد ابزار «هنر» است. هنوز موضوع استفاده از زبان هنر در فعالیت‌های دینی و قرآنی آن چنان که باید جایگاه خود را پیدا نکرده و فضا برای فعالیت در این حوزه با کمک ابزار هنر وجود دارد.

نبود تعریف مشخص از برخی مفاهیم در حوزه فرهنگ

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا کار بر زمین مانده‌ای در حوزه فرهنگ در کشور وجود دارد که جهاد دانشگاهی متولی انجام آن بتواند باشد؟ گفت: در پاسخ به این پرسش باید گفت؛ متاسفانه یکی از معضلات فرهنگی کشور عدم انسجام بین نهاد‌هایی است که متولی این عرصه هستند و یکی دیگر از مشکلات نبود تعریف مشترک و واحد پیرامون یک سری موضوعات است، مثلا موضوع نشاط و شادی در حوزه فرهنگی و در فضای دانشجویی تعریف مشخصی نداریم. هنوز نهاد‌ها تعریفی مشخصی ندارند که شادی به چه معنا است؟ و شادی و نشاط هم لزوما با موسیقی توام نیست.

وی در این‌باره ادامه داد: برنامه مناظرات دانشجویی که سازمان دانشجویان جهاد متولی آن است یکی از برنامه‌هایی است که به نشاط دانشجویان کمک می‌کند. همین که دانشجو احساس کند فضا و تریبونی وجود دارد که می‌تواند بدون هیچ‌گونه محدودیتی نقطه نظرات خود را در مورد مسائل مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... بیان کند، نشاط‌آور است.

علیزاده گفت: فکر می‌کنم اگر مجموعه فرهنگی جهاد دانشگاهی چه در مرکز، چه در ستاد و یا واحد‌ها نتواند متناسب با نیاز‌های روز جامعه و با توجه آسیب‌های فرهنگی که متوجه دانشگاه‌ها است، برنامه مشخصی تعریف کند قطعا در پرداختن به مسائل فرهنگی خنثی عمل خواهد کرد و دیگر تاثیری نخواهیم داشت. اگرچه در برنامه ریزی‌ها تغییری به وجود نمی‌آید، سرفصل‌ها همان است، اما اینکه بتوان متناسب با ظرفیت‌ها و نیاز‌های روز برنامه‌های مشخصی تعریف کرد، مهم است.

لزوم آسیب‌شناسی فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها

وی افزود: لازم است آسیب شناسی شود که چرا دانشجو نسبت به برنامه‌های فرهنگی دانشگاه بی‌تفاوت است علت چیست؟ آیا این بی‌تفاوتی نسبت به برنامه است، نسبت به مسئولان و متولیان اجرای برنامه است و یا برنامه را از لحاظ شکل اجرا نمی‌پسندند؟ ظرفیت‌های خوبی در این زمینه در جهاد دانشگاهی داریم. یکی از آن‌ها بعد تشکیلاتی آن است، کمتر نهادی در حوزه فرهنگ وجود دارد که این تشکیلات گسترده را در سطح کشور داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: برای کار در حوزه فرهنگ باید دانشجو را به مثابه بدنی فرض کرد که یک‌سری نیاز‌ها دارد. هر کدام از مراکز و نهاد‌های جهاد در جهت رفع این نیاز‌ها فعالیت می‌کند، در حوزه هویت ملی مرکز گردشگری را داریم، در حوزه دین و قران سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور را داریم، در حوزه فرهنگ سازی مطالعه و پژوهش سازمان انتشارات را داریم و در حوزه امام، انقلاب و ولایت فقیه، مرکز امام، ولایت فقیه و انقلاب اسلامی را داریم. اگر دانشجو برای فعالیت در هر یک از این عرصه‌ها و یا رفع مسائلی که دارد به جهاد دانشگاهی مراجعه کند می‌تواند مجموعه همه این‌ها را در این نهاد ببیند. البته این در صورتی است که نهاد‌های فرهنگی این زیرکی و ظرافت را داشته باشند که متناسب با ابزار روز که مهمترین آن هنر است در این مسیر گام بردارند.

ارزبابی عملکرد دستگاه‌ها و نهاد‌های فرهنگی بعد از ۴۰ سال

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی درباره چشم‌انداز این نهاد برای کار در حوزه فرهنگ گفت و افزود: مسائل فرهنگی دانشگاه‌ها و بعضا مشکلاتی که وجود دارد به جهاد و صرفا چند نهاد برنمی‌گردد. در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب هستیم و نهاد‌های فرهنگی باید بیایند و بگویند در حوزه فرهنگ چه کار کرده‌اند، این به این معنا نیست که تقصیر‌ها را گردن دیگری بیاندازیم. کار در حوزه فرهنگ متناسب با امکاناتی است که در اختیارهر نهادی قرار می‌گیرد. قضاوت و ارزیابی عملکرد هر نهاد فرهنگی باید متناسب با ابزار و امکانات و بودجه‌های تحت اختیار آن‌ها صورت گیرد.

علیزاده در این رابطه درخواستی داشت و گفت: مجموعه خبرگزاری ایکنا می‌تواند متولی این امر باشد و تمام نهاد‌هایی که در حوزه قرآن کار کرده‌اند را در یک نشست آزاداندیشی دعوت کند و فعالیت‌های قرآنی دستگاه‌های متولی را بدون هیچ‌گونه جانبداری آسیب شناسی کند و اجازه دهد همه نهاد‌ها بیایند و بگویند که اگر کار کرده‌اند، پس کجای کار مشکل داشته که هنوز فرهنگ قرآنی در جامعه وجود ندارد، کوتاهی از کجاست؟ آیا بودجه، زیرساخت، امکانات، برنامه و آدم خلاق نداشته‌ایم؟ ایراد از کدام یک از این‌ها است؟ ایکنا می‌تواند پرچم‌دار این موضوع باشد. در حوزه دانشگاه به طور ویژه این مسئله وجود دارد و باید بررسی شود برنامه‌های فرهنگی دانشجویی در دانشگاه چرا به نتیجه نمی‌رسند.

وی افزود: تا وقتی در حوزه فرهنگ رودربایستی داشته باشیم و درباره این مسائل در یک فضای دوستانه و نقد منصفانه، اما گزنده و تند رو در روی هم ننشینیم، با تعارف و گفتن ان‌شاءالله بهتر می‌شود، به نتیجه نخواهیم رسید.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی گفت: دو رسانه جدی داریم، در حوزه فرهنگ سیاسی و اجتماعی ایسنا و در حوزه فرهنگ دینی ایکنا را داریم. عمده فعالیت‌های فرهنگی جهاد مبتنی بر نظرسنجی است. کدام نهادی است که مرکزی مانند ایسپا داشته باشد و نظرسنجی کند که نیاز روز جامعه ما فعالیت در حوزه آسیب‌های اجتماعی است؟ این‌ها ابزاری است که باید بتوانیم از آن‌ها به خوبی استفاده کنیم.

وی افزود: هر کس باید سهم خود را در اینکه چرا جامعه به سمت فرهنگ قرآنی و دینی نرفته معلوم کند. خدا نکند کسی ادعا کند که این وضعیت بدتر هم شده و این یعنی ما نتوانستیم در حوزه ترویج فرهنگ قرآنی و سبک زندگی دینی تلاش کنیم، بلکه ضربه هم زده ایم و وضعیت بدتر شده است.

کار در حوزه فرهنگ مستلزم داشتن سبک زندگی دینی و قرآنی خود مسئولان است

علیزاده همچنین درباره آسیب‌ها و موانع برای کار در حوزه فرهنگ گفت: مسئولین نتوانسته‌اند سبک زندگی خود را دینی و قرآنی کنند. تا زمانی که من به عنوان مسئول فرهنگی سبک زندگی دینی نداشته باشم نمی‌توانم مدعی کار فرهنگی باشم. حوزه دینی و فرهنگی بر عکس حوزه فنی، پژوهشی و پزشکی است. ممکن است یک شخصی خودش دندان خراب داشته باشد، اما یک دندانپزشک خوب باشد، ولی مدیری که خود قرآنی نیست نمی‌تواند متولی کار در این عرصه باشد. کار در حوزه فرهنگ مستلزم مهارت نیست و فرد باید به این فرهنگ در زندگی خود رسیده و پایبند باشد.

وی در پایان گفت: در حال حاضر و با توجه به شرایط کنونی جامعه که تلاش می‌شود سرمایه و اعتماد اجتماعی کم شود، هر نهادی که متولی کار فرهنگی است باید تلاش کند به سبد اعتماد مردم و دانشجویان به نظام اضافه شود، غیر از این باشد بی‌فایده است. اگر در حوزه فرهنگ آسیبی متوجه جامعه باشد همه متضرر خواهیم شد. رفتار صادقانه متولیان فرهنگ با جامعه بسیاری از مسائل را حل خواهد کرد، با ابهام‌گویی نمی‌توان کار به جایی برد، اشتباهات را باید گفت و پذیرفت و در جهت رفع آن‌ها تلاش کرد.

انتهای پیام