غرور و خرافات، عامل نابودی جامعه است / انحصارطلبی تاریخی یهود

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محسن فقیهی، استاد سطح عالی تفسیر حوزه علمیه، امروز، 16 مهرماه در ادامه مباحث تفسیر سوره بقره که به صورت مجازی برگزار شد، به آیه 111 «وَقَالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَى تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ» اشاره کرد و گفت: یکی از ویژگی‌های اهل کتاب انحصارطلبی و آرزوهای باطل آنان بود؛ می‌گفتند که جز نصارا و یهودیان افراد دیگری داخل بهشت نمی‌شوند، البته خود این دو گروه هم با هم مخالف بودند.

وی افزود: مسیحی‌ها می‌گفتند فقط مسیحی‌ها و یهودیان هم می‌گفتند که فقط یهودیان وارد بهشت می‌شوند؛ می‌گفتند به هیچ عنوان هیچ کسی داخل بهشت نمی‌شود؛ یعنی از قید «هرگز» (لَنْ يَدْخُلَ) هم استفاده می‌کردند؛ خداوند فرموده که تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ یعنی این آرزوی آنان است؛ ای پیامبر به آنان بگو که شما چه دلیلی دارید که می‌گویید فقط باید خودتان وارد بهشت شوید و چرا مسلمانان نباید وارد بهشت شوند و اگر راست می‌گویید، دلیل بیاورید.

فقیهی تصریح کرد: این نکته باید در جامعه خیلی مورد توجه باشد که گروهی بی‌جهت برای خود امتیازی قائل نشوند؛ قوم یهود بی‌جهت خود را قوم برتر می‌دانستند؛ بنابراین اگر کسی با برهان صحبت کند، باید معیارهایی بیاورد؛ مثلاً برای انتخاب یک مسئول، شرایطی مانند عدالت و تقوا و ... را در نظر می‌گیرند، در این صورت ایرادی ندارد، ولی اگر کسی بدون برهان و صرفاً براساس منافع جناحی و گروهی، امتیاز خاصی قائل باشد، نشانه بی‌منطقی، تکبر و غرور آن فرد و گروه است.

عمل صالح بدون ایمان ناقص است

استاد سطح عالی حوزه علمیه با طرح این سؤال که معیار برای بهشت رفتن افراد چیست؟ تصریح کرد: آیا معیار صرفاً عمل صالح است یا اینکه ایمان و اعتقاد هم نقش دارد؛ مثلاً گاهی گفته می‌شود اگر کار کسی خوب باشد، انسان خوبی است و غالباً هم در اجتماع افرادی که کارهای خوب می‌کنند، ظاهراً افراد خوبی هم هستند، اما در قرآن، تعبیر «آمن» و «عمل صالحاً» به صورت توأم آمده است؛ یعنی عمل صالح از کسی که ایمان واقعی به خدا دارد، پذیرفته می‌شود.

فقیهی بیان کرد: ممکن است دو نفر عملی صالح انجام دهند، ولی یکی ایمان دارد و دیگری ندارد، این دو چه فرقی دارند؛ قرآن معتقد است که حسن فعلی و فاعلی عامل پذیرش یک عمل است؛ همه فسادهایی که در جامعه تحقق یافته است، از افرادی است که ابتدائا عمل صالح را انجام داده‌اند؛ یعنی خود را در ظاهر خوب جلوه می‌دهند و وقتی در میان مردم نفوذ یافتند، مقاصد خبیثه خود را اجرا می‌کنند. رضاشاه خودش جلوی دسته‌های عزاداری امام حسین می‌ایستاد و سینه می‌زد و بعد از مدتی که مسلط شد و قدرت گرفت، تمام روضه‌ها و عزاداری‌ها را تعطیل کرد و کسی جرئت نداشت مجلس بگیرد.

فقیهی بیان کرد: اگر عمل به ظاهر صالح کسی از روی هوای نفس، غرور، ریا یا فریب دیگران باشد، از نظر قرآن مورد پذیرش نیست؛ منافقان چنین کاری می‌کردند و یهودیان هم با بهانه‌های واهی، خود را قوم برتر می‌دانستند و بهشت را به خود منحصر می‌کردند، بنابراین انحصارطلبی قوم یهود که امروز هم وجود دارد، ناشی از این تفکر باطل است.

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: قرآن فرموده برهان شما چیست؟ یعنی منطق قرآن این است که هیچ کسی حق ندارد هیچ مطلبی را بدون برهان و دلیل بپذیرد و حتی پیامبر هم که مدعی پیامبری است، باید معجزه و دلیل معتبر بیاورد، بنابراین «هاتوا برهانکم» دستور عمومی برای انسان‌ها در تمامی جوامع است.

خرافات عامل نابودی جامعه است

فقیهی اضافه کرد: رئیس جمهور، وزرا، وکلا، منبری‌ها و ... هر مطلبی را که بیان می‌کنند، باید دلیل و برهان بیاورند و اگر جامعه ما استدلالی، برهانی و عقلانی شود، همواره پیروز خواهیم بود، اما اگر سخنان بی‌دلیل، بی‌منطق و خرافات در جامعه رسوخ کند، جامعه نابود خواهد شد. اگر خرافات یعنی سخنان بی‌دلیل و بی‌منطق مانند خواب‌های آشفته از افراد نادرست رواج یابد، جامعه پیروز نخواهد شد، لذا قرآن مهمترین مطلبی را که به جوامع اسلامی پیشنهاد می‌دهد، این است که برهان بیاورید.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اضافه کرد: شخصیتی باید مسئولیت بگیرد که سوابق زندگی او نشان دهد فردی است که از خدا تقوا دارد و از گناه دوری می‌کند، ایمان و تقوا دارد و عمل صالح انجام می‌دهد؛ خداوند معیارها را برای ما روشن کرده است. 

فقیهی بیان کرد: یکی از پیام‌های آیه آن است که انسان مغرور نشود، زیرا غرور او را بیچاره خواهد کرد. انسان مغرور روی سعادت نخواهد دید و ما باید زحمت بکشیم و تلاش کنیم و همه امور را به خدا واگذار کنیم؛ امام فرمود که خرمشهر را خدا آزاد کرد؛ این مسئله در عرفان معنا دارد، یعنی همه موفقیت‌ها را به خدا نسبت می‌دهند، ولی افراد مغرور فقط خود را می‌بینند و «مَن» را محور می‌دانند و این منیت، انسان را به سقوط می‌کشاند.