نیکوکاری از دیدگاه قرآن و روایات

حجت‌الاسلام مجتبی شعشعی، مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در جمعیت هلال احمر استان یزد، در گفت‌وگو با ایکنا از یزد، با شرحی از دعای روز یازدهم ماه رمضان اظهار کرد: در این روز از خداوند سه مطلب را درخواست می‌کنیم که در فراز اول می‌خواهیم: «اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَیَّ فِیهِ الْإِحْسَانَ؛ خدایا کاری کن که خوبی‌ها را دوست داشته باشم و از بدی‌ها نفرت داشته باشم.» انسانی که خوبی‌ها را دوست باشد و بر کار نیک مداومت کند، هرگز از آن دست نخواهد کشید و بواسطه دوست داشتن خوبی‎‌ها است که محبوب خداوند متعال می‌شود همان‌گونه که در قرآن آمده است: «إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ».

وی ادامه داد: احسان یک معنای ظریف و لطیفی دارد، اینکه خداوند می‌فرماید: «بِالوالِدَینِ اِحساناً» بدین معناست که حاجت پدر و مادر و افراد حاجت‌مند را قبل از اینکه از ما درخواستی داشته باشند، برطرف کنیم پس اگر پدر و مادر که خطاب این آیه شریفه هستند، از فرزند درخواستی داشته باشند، این امر پدر و مادر و کار فرزند انجام وظیفه است و دیگر نیکی کردن و احسان محسوب نمی‌شود.

شعشعی افزود: افرادی که اهل احسان هستند به دو دسته تقسیم می‌شوند، گروهی فقط برای رضایت خداوند و قصد آنها از کار نیک قربة الی الله است، همان گونه که امام علی(ع) در دل شب به مستمندان کوفه کمک می‌کردند هر چند شاید در طول روز از همین کوفیان ناسزا می‌شنیدند اما صحبتی به میان نمی‌آوردند زیرا که هدف ایشان رضایت خداوند بود، پس اگر کار نیکی را با اخلاص انجام می‌دهیم می‌توانیم از خداوند انتظار پاداش و جبران را داشته باشیم، همان‌گونه که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا، هرکسی نیکی به جا آورد، ده برابر آن پاداش دارد».

وی ادامه داد: گروه دوم افرادی هستند که کار نیک را با این هدف انجام می‌دهند که نامی از آنها برده شود اما با اخلاص نیت همراه نیست لذا اقدامات او مورد توجه حق تعالی نخواهد بود.

شعشعی افزود: در فراز دوم آمده: «وَ کَرِّهْ إِلَیَّ فِیهِ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیَانَ، خدایا من را طوری قرار ده که از فسق و معصیت بیزار شوم و از گناه کردن نفرت داشته باشم» انسان اگر نافرمانی خداوند گند، گناه کرده است اما اگر بر این گناه اصرار ورزد فاسق نامیده می‌شود یعنی گناه خدا را علنی و آشکارا انجام می‌دهد و ابایی از آن ندارد که رعایت نکردن حدود الهی و ارتکاب معصیت، تظاهر به روزه خواری در ملاعام و.. از جمله مصادیق فسق است. امام علی(ع) فرمودند: «اتَّقُوا مَعَاصِيَ اللَّهِ فِي الْخَلَوَاتِ فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ، از عصيان و نافرمانی خداوند در خلوتگاه‌ها بپرهيزيد، چراكه شاهد، همان حاكم و دادرس است پس اگر انسان بر گناه اصرار نداشته باشدثمرات آن را خواهد دید که در  آیه 7 سوره حجرات آمده: «وَ كَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْيانَ أُولئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ، خداوند کفر و فسق و معصیت را در نظرتان زشت و منفور ساخت. اینان به حقیقت، اهل صواب و هدایت هستند».

مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در جمعیت هلال احمر استان یزد گفت: در فراز دیگر این دعا آمده است: «وحَرّمْ علیّ فیهِ السّخَطَ والنّیرانَ، خدایا غضب و آتش خودت را بر من حرام کن»، «بِعَوْنِک یا غِیاثَ الْمُسْتَغِیثِین، خدایا همه این دعاها را از تو خواستم ولی تا خودت کمک نکنی من نمی‌توانم به این امور متخلق شوم و بدون یاری تو این مسائل محقق نمی‌شوند. ای خدایی که هر کسی که به تو بگوید الهی پناهم بده تو پناهش می‌دهی».