مسئولیت‌پذیری نوجوان از طریق حرفه‌آموزی تقویت می‌شود
یک جامعه‌شناس پایه و اساس ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در انسان را مربوط به سن نوجوانی دانست و بیان کرد: والدین با تفویض اختیار و نقش‌های گوناگون به نوجوان و به‌ویژه از طریق حرفه‌آموزی این حس را تقویت کنند.
مهشید سلیمانی، معاون امور پیشگیری اداره‌کل بهزیستی و جامعه‌شناس، در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه نوجوانی دوران گذار از کودکی به دوره جوانی است و حساسیت‌های ویژه‌ای دارد، اظهار کرد: در این فرایند، انسان از حیث روانشناختی، فردی، اجتماعی و حتی جسمانی تغییرات چشمگیری را تجربه می‌کند که از جمله می‌توان به ایجاد حس آرمان‌خواهی و ترسیم دنیایی مبتنی بر ایده‌آل‌ها اشاره داشت، بنابراین خانواده و اطرافیان نباید این دست نیازهای نوجوان را سرکوب کنند بلکه باید بر این حس‌ها و نیازهای خاص نوجوانی توجه داشته باشند تا استعدادهایش شکوفا و بالنده شود.
وی حس استقلال‌طلبی را از دیگر ویژگی‌های دوران نوجوانی برشمرد و بیان کرد: نوجوان در این سن مشغول شناسایی خویشتن و هویت‌جویی است لذا دوست دارد گاه مستقل از خانواده دیده شود و چه بسا خانواده را در برنامه‌های جمعی مانند مهمانی یا سفر همراهی نکند و به‌جای آن با دوستان و همسن و سالان خود وقت بگذراند؛ این ویژگی می‌تواند یک نقطه قوت تلقی شود اما خانواده نیز باید با نظارت نامحسوس و کنترل فرزند نوجوان خود، انتخاب دوستان، رفت و آمدها و تعاملات، او را از تهدیدها و آسیب‌های احتمالی محافظت کنند.
نوجوانی و شکنندگی در برابر آسیب‌ها
معاون امور پیشگیری اداره‌کل بهزیستی استان نوجوانی را پرمخاطره‌ترین سن از حیث آسیب‌های اجتماعی دانست و توضیح داد: نوجوان در این سن، در کنار فرصت‌هایی که برایش ایجاد می‌شود در معرض تهدیدهایی نیز قرار دارد؛ روانشناسان قائل به این نکته هستند که فرد نوجوان علاوه بر تمایل به هنجارشکنی، تلاش برای ثبات کردن خود، نوخواهی و آزادی‌طلبی و جداکردن راه خود از دیگران، از گروه همسن و سالان و دوستان خود بیش از سایرین حتی بیشتر از والدین حرف‌شنوی دارد و تابع جمع دوستان است، لذا انتخاب دوست بسیار اهمیت دارد که پدر و مادر باید در این مسیر یاری‌گر باشند.
سلیمانی با تأکید بر نقش پدر و مادر در توانمندسازی و ایمنی‌بخشی نوجوان در برابر آسیب‌ها، گفت: لازم است که پدر و مادر با احاطه بر مباحث روانشناسی کودک و نوجوان، ضمن برقراری رابطه حسنه و صمیمی با نوجوان، مهارت‌های زندگی و راهکارهای حل مسئله را به فرزند خود در این سنین بحرانی آموزش دهند. بخشی از نقش آگاهی‌بخشی و توانمندسازی نیز بر عهده آموزش و پرورش است که معلمان و مربیان مدرسه باید در کسب خودآگاهی به دانش‌آموز نوجوان کمک و الگوهای مناسب را به او معرفی کنند تا فرد نقاط ضعف و قوت را بشناسد و مهارت مقابله با آسیب‌ها را فرا بگیرد.
این جامعه‌شناس بسترسازی جامعه برای نوجوان را نیز مهم ارزیابی کرد و گفت: جامعه نیز باید با فراهم‌سازی امکانات مطلوب برای نوجوان اعم از اماکن ورزشی و تفریحی و آموزشی و نیز ارائه محتوای غنی در حوزه‌های گوناگون مانند هنر، ادبیات، موسیقی و مباحث آموزنده، فرصت رشد و بالندگی نوجوان را در بستری سالم و تعالی‌بخش فراهم کند.
اهمیت حرفه‌آموزی به نوجوانان
سلیمانی پایه و اساس ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در انسان را مربوط به سن نوجوانی دانست و بیان کرد: والدین با تفویض اختیار و نقش‌های گوناگون به نوجوان و به‌ویژه از طریق حرفه‌آموزی این حس را تقویت کنند و چنانچه در مواردی نوجوان نتوانست به خوبی آن مسئولیت را انجام دهد، او را سرزنش نکنند و اجازه دهند که تجربه‌ها را در شرایط گوناگون پشت سر بگذارد و در حد توان کارهای محول شده را در کنار افراد مثبت اعم از اعضای خانواده و خویشان و دوستان خوب انجام دهد تا شخصیت واقعی نوجوان شکل گیرد و به رشد و تعالی برسد.
وی با اشاره به اینکه محول کردن کار به نوجوان باید باعث رشد و ارتقا و یادگیری او شود، ادامه داد: تأکید بر سپردن کار به نوجوان را نباید با پدیده مذبوح کودک کار اشتباه گرفت چرا که در این پدیده، کودک و نوجوان از تمام حقوق مسلم خود اعم از خوراک و پوشاک و تحصیل و خواب و استراحت محروم می‌شود و نوعی استثمار و بهره‌کشی به‌شمار می‌رود که سود آن نصیب عده‌ای منفعت‌طلب می‌شود؛ البته هستند کودکان و نوجوانانی که به‌دلیل شرایط وخیم اقتصادی خانواده ناچار هستند تحصیل را رها کرده و به کاری مشغول شوند تا چرخ خانواده از حرکت باز نایستد.
سلیمانی بیان کرد: اگر نوجوان بتواند در کنار تحصیل، به یک کار هنری یا فنی مطابق با علاقه و توانمندی خود بپردازد و مهارتی را بیاموزد، قطعاً در شکل‌گیری شخصیتی قوی و مسئولیت‌پذیر با اعتماد به نفس خوب مؤثر خواهد بود. این فرهنگ باید با هدف حرفه‌آموزی و کسب مهارت در میان خانواده‌ها جا بیفتد و نوجوانان لااقل در ایام تابستان بر اساس علاقه و توان خود مشغول کاری شوند.
این جامعه‌شناس نقش آموزش و پرورش در حرفه‌آموزی به نوجوانان را یادآور شد و گفت: در نظام آموزشی قدیم، طرحی با عنوان کار و دانش و با نام اختصاری «کاد» برای پسران دوران متوسطه اجرا و حرفه‌های گوناگونی به دانش‌آموزان آمورش داده می‌شد اما متأسفانه بعدها این طرح تنها به هنرستان‌ها محدود شد، می‌طلبد که خانواده‌ها به مسئله ایجاد مهارت‌های کار و تلاش در یک یا چند حوزه ورود داشته باشند و نوجوانان را به حرفه‌آموزی تشویق کنند.
انتهای پیام
