پیروی از هوای نفس سرآغاز سقوط در فتنه است

حجت‌الاسلام سیدنواب موسوی، مدرس حوزه علمیه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با شرح فرازی از خطبه 50 نهج‌البلاغه «إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ الْفِتَنِ أَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ وَ أَحْكَامٌ تُبْتَدَعُ، يُخَالَفُ فِيهَا كِتَابُ اللَّهِ وَ يَتَوَلَّى عَلَيْهَا رِجَالٌ رِجَالًا عَلَى غَيْرِ دِينِ اللَّهِ. فَلَوْ أَنَّ الْبَاطِلَ خَلَصَ مِنْ مِزَاجِ الْحَقِّ لَمْ يَخْفَ عَلَى الْمُرْتَادِينَ، وَ لَوْ أَنَّ الْحَقَّ خَلَصَ مِنْ لَبْسِ الْبَاطِلِ انْقَطَعَتْ عَنْهُ أَلْسُنُ الْمُعَانِدِينَ، وَ لَكِنْ يُؤْخَذُ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ وَ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ فَيُمْزَجَانِ، فَهُنَالِكَ يَسْتَوْلِي الشَّيْطَانُ عَلَى أَوْلِيَائِهِ وَ يَنْجُو الَّذِينَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ الْحُسْنى»، اظهار کرد: این خطبه از خطبه‌های عمیق و باریک‌بینانه است که به بیان و تبیین فتنه می‌پردازد.

وی با اشاره به اینکه آغاز و شروع واقع شدن فتنه با دو نکته خواهد بود و در این خطبه ریشه فتنه بیان شده است، ادامه داد: فتنه عرصه‌ای برای آزمون انسان‌هاست، چراکه صحنه‌هایی در جامعه پیش می‌آید که محکی برای دقت در ایمان و تقوای انسان‌هاست.

موسوی با بیان اینکه باید بدانیم موضوع فتنه در طول تاریخ جریان دارد، اضافه کرد: بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) عده‌ای از صحابه در مقابل اهل‌ بیت پیامبر(ص) می‌ایستند؛ از طرفی مولای متقیان در آغاز خلافت خود با برخی از صحابه نبی مکرم اسلام مواجه می‌شود که در مقابل آن حضرت می‌ایستند و فتنه جمل را راه می‌اندازند.

مدرس حوزه علمیه لرستان با اشاره به اینکه بعد از فتنه جمل، شاهد فتنه معاویه و جنگ صفین و بعد از آن است که فتنه نهروان و ماجرای حاکمیت پیش می‌آید، اظهار کرد: در طول تاریخ فتنه رخ می‌دهد و بسیاری از انسان‌ها به ورطه سقوط می‌افتند.

بیشتر بخوانید:

• حق؛ ترازوی روز قیامت

• امام؛ شاگرد بلاواسطه خداوند

• خطرات مخالفت با هدایت خداوند

این کارشناس مذهبی با یادآوری اینکه فتنه در دوران امویان و بنی‌عباس نیز بر علیه اسلام وجود داشت، اضافه کرد: گاهی در زندگی فردی انسان هم فتنه رخ می‌دهد و اگر انسان معیارهای درست را نداشته باشد، به ورطه سقوط کشانده می‌شود؛ گاهی فتنه ممکن است فتنه‌ خانوادگی، سیاسی و یا اقتصادی باشد.

مدرس حوزه علمیه لرستان با تأکید بر اینکه نقطه آغاز و سقوط در فتنه پیروی از هواهای نفسانی است، بیان کرد: هنگامی که انسان‌ها به جای اینکه اختیار خود را به عقل و شرع بسپارند، به هواپرستی‌ دل می‌سپارند، فتنه‌ها می‌جوشد که این فتنه‌ها ممکن است اجتماعی یا فردی باشد.

وی با اشاره به اینکه دلیل دیگر فتنه احکام، حکم و قوانینی است که حکم خدا نیست و بدعت است، ادامه داد: بدعت‌ها از دیگر اسباب فتنه است، چراکه بدعت چیزی است که حکم خدا نیست، اما به‌عنوان حکم الهی مطرح می‌شود، لذا ریشه فتنه‌ها هوای نفس و بدعت‌هاست.

موسوی با اشاره به اینکه تسلط شیطان بر کسانی است که از او تبعیت می‌کنند، افزود: در فتنه‌ها گروهی از گروهی تبعیت می‌کنند؛ به این معنا که گروهی جلودار فتنه می‌شوند و گروهی دیگر از آنان تبعیت می‌کنند و اینان فریب‌خوردگانی هستند که عاقبت بدی دارند.

مدرس حوزه علمیه لرستان با تأکید بر اینکه کسی که ریشه و سرمایه ایمانی و عقلی نداشته باشد در فتنه‌ها می‌لغزد و به هلاکت می‌رسد، تصریح کرد: شیطان دام‌های خود را مستقیم پهن نمی‌کند بلکه وقتی می‌خواهد انسان را منحرف کند، باطل را تزئین می‌کند؛ از طرفی کسانی که به‌دنبال هوای نفس هستند به‌دنبال آن هستند که باطل را به جای حق مطرح کنند.

وی با اشاره به اینکه در طول تاریخ، اهل باطل، متاع باطل خود را با روکش دین به جامعه عرضه می‌کنند، اضافه کرد: در چنین شرایطی کسانی که ریشه اعتقادی قوی دارند فریب نمی‌خورند و کسانی که پایه اعتقادی ضعیف دارند، دچار لرزش می‌شوند.

موسوی با بیان اینکه وقتی انسان با فتنه‌ها مواجه می‌شود باید حق را از باطل تشخیص دهد، گفت: کسانی که تابع شیطان هستند به سمت باطل می‌روند و کسانی که اهل ایمان و تقوا هستند، حق را از باطل تشخیص داده و فریب فتنه‌ها را نمی‌خورند. لذا، از مزایای تقوا، تشخیص حق از باطل است.