آیت‌الله فاطمی‌نیا حکمت و عرفان را به صورت همه فهم بیان می‌کرد

به گزارش خبرنگار ایکنا، آئین بزرگداشت مقام علمی و فرهنگی آیت الله سیدعبدالله فاطمی‌نیا؛ امروز چهارشنبه 17 آبان‌ماه با حضور اساتید و اهل علم در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی‌ آملی؛ رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، درباره شخصیت علمی آیت‌الله فاطمی‌نیا به مواردی اشاره کرد که در ادامه می‌خوانید؛

بابت این مراسم و‌ برنامه ارزشمند سپاسگزاریم و از اینکه توفیق شرکت در این برنامه را پیدا کرده‌ایم خدا را شاکریم. البته باید برنامه‌های غنی‌تر و قوی‌تری در این زمینه برگزار و بزرگان حکمت، اخلاق و معارف حضور پیدا کنند تا ابعاد زندگی این شخصیت بزرگوار را به جوانان ما نشان دهند. این شخصیت‌ها بسیار کم‌نظیر و در برخی از ابعاد بی‌نظیر هستند. به اقتضای اینکه در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که شرایط خاصی بر آن حاکم است طبیعتا همه ابعاد این شخصیت‌ها روشن نمی‌شود اما آنچه می‌تواند شخصیتی را در این تراز برای جامعه اسلامی و دین و دیانت تربیت کند جهت‌های دیگری است.

برکات بزرگ در عمق وجود

لطافتی که در بیانات آیت‌الله فاطمی‌نیا بود جذابیت زیادی داشت و از این نظر مورد استقبال جامعه قرار می‌گرفت اما آنچه در اظهارات این شخصیت وجود دارد نشان از برکات بزرگی در عمق وجود وی است که باید آن را به جامعه نشان داد. ایشان استاد اخلاق و عرفان بودند و نوع انتخاب مطالبشان، انتخابی معارفی و‌رای ظاهر علوم اسلامی بود. گرچه تلاش داشت این معارف را در قالب آسان و مردمی بیان کنند اما دو جهت مهم در سخنان ایشان وجود داشت که شامل حکمت و معرفت و اخلاق و عرفان بود.

کار آسانی نیست که انسان عمق معارف را در حکمت و فلسفه بیاید و در قالب عرفان بیان و همه‌فهم کند و با ادبیات و شعر و هنر آمیخته بسازد. این جهات مختلف برای انسان هنرمندی می‌آورد و جهات ارزشمندی را برای جامعه ما ایجاد می‌کند. امروزه جوانان، اسلام را در این کسوت می‌طلبند و به همین دلیل است که این بزرگوار توانست در تبلیغ دین موثر واقع شوند. ایشان به فلسفه و حکمت باور اصیلی داشتند و می‌فرمودند فلسفه و حکمت تا زمانی که در خدمت فهم معارف قرار می‌گیرد بسیار صحیح است و باید در مجامع علمی ما جا باز کند. 

بسیاری از تریبون‌هایی که امروزه در اختیار سخنرانان قرار دارد از عقلانیت علمی و‌ حکمی و معرفتی برخوردار نیستند اما مرحوم آیت‌الله فاطمی‌نیا در این بخش به خوبی وارد شدند چون معتقد بودند حکمت می‌تواند حقایق دینی را به خوبی تبیین کند. این را باید به عنوان یک شاخصه زنده در حیات علمی و تبلیغی مرحوم آیت‌الله فاطمی‌نیا مورد توجه قرار داد.

تا انسان لطیف نشود چیزی نصیبش نخواهد شد

جهت دیگر در شخصیت آیت‌الله فاطمی‌نیا، بعد اخلاقی و عرفانی بود. بنده با مرور نوشته‌های ایشان به جمله‌ای رسیدم که برایم بسیار جذاب بود. ایشان با اینکه می‌فرمودند من اهل قسم نیستم اما در یک جا قسم خوردند که تا انسان لطیف نشود چیزی نصیب وی نخواهد شد. این لطافت از مواردی است که ما کمتر به آن توجه می‌کنیم در حالی که خداوند در بسیاری از آیات، خود را به عنوان لطیف معرفی می‌کند. این لطافت وجودی را در به خوبی در شخصیت ایشان مشاهده کردیم. 

اگر شایستگی انسانی را طلب می‌کنیم چنین هدفی در لطافت روح امکان‌پذیر است و تا انسان عقل خود را احیا نکند و وجودش از تندی بیرون نیاید حقایق لطیف نصیب وی نمی‌شود. آن نوری که در عالم وجود دارد فقط با روح لطیف انسانی سازگار است. اینها خصوصیات برتری هستند که در این شخصیت ممتاز وجود داشتند هرچند مردمی بودم هم بسیار ارزشمند است اما حکمت و عرفان مهمترین این موارد هستند و چون ایشان این دو را با هم داشتند توانستند در میان خواص و عوام جامعه موثر باشند بنابراین لازم است برای آشنایی بیشتر جامعه علمی ما با این شخصیت، چنین شخصیتی بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

همچنین محمود شالویی؛ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در این مراسم به سخنرانی پرداخت که در ادامه می‌خوانید؛

آیت‌الله فاطمی‌نیا در عین بهره‌مندی از دانش وسیع و گسترده و وقوف بر بسیاری از معارف، چنان لحن شیرین، شنیدنی و ساده‌ای داشتند که مخاطبان را از هر طبقه‌ای که بودند به خود جذب می‌کردند. این نکته‌ای است که جا دارد امروزه مورد توجه واعظان و سخنرانان قرار گیرد. پیشتر آنچه در ذهن ما وجود دارد واعظان بزرگی همانند شیخ جعفر شوشتری از افرادی بوده‌اند که منابر وعظ و خطابه وی زبانزد خاص و عام بود و افراد زیادی را جذب خود می‌کردند تا زمان مرحوم فلسفی تنکابنی و برخی وعاظ دیگر شاهد چنین رویکردی بودیم و از زمره ایشان مرحوم آقای فاطمی‌نیا بود که نه تنها به عنوان یک سخنران و واعظ بلکه در قالب یک دانشمند ظاهر می‌شد.

عالمان به زبانی ساده با جوانان صحبت کنند

آنقدر بیان وی‌ رسا بود که هر کسی را به سمت خود جذب می‌کرد و امروزه هم از افراد دوست داشتنی برای تمام مردم جامعه ماست و شاید کمتر کسی باشد که وی را با بیان صمیمی و ساده و شیرین نشناسد. هانری کربن می‌گوید ایرانی‌ها اگر رمان نداشتند اما توانستند سخن خود را با تمثیل به مخاطب برسانند مخصوصا در زمینه شرح و توضیح، عالمان بزرگواری وجود دارند که این وظیفه را بر عهده داشتند لذا عالمان ما لازم است به زبانی ساده با جوانان صحبت کنند چون اگر جوانان با معارف ما آشنا شوند هرگز سراغ معارف دیگران نمی‌روند چون می‌بینند هرچه لازم دارند در دین مبین اسلام وجود دارد.

شاید یکی از مشکلات ما در طول تاریخ همین شرح‌های بسیار سخت بوده‌ است که باعث شده معارف دینی به خوبی برای جوانان تبیین نشود اما افرادی نظیر مرحوم علامه جعفری با وسعت دانشی که داشته است اما هم لحنی شیرین دارا بوده است و هم در مجالس خود با سهولت و سادگی سخن گفته است و خوشبختانه این رویه در طول تاریخ ما وجود داشته است که نمونه آن در شرایط کنونی آیت‌الله جوادی آملی است. یقین داریم امثال مرحوم آیت‌الله فاطمی‌نیا به چنین مجالسی از سوی ما نیازی ندارند و اجر خود را از حضرت حق تعالی گرفته‌اند و مدح و ثنای ما در آنها تاثیر ندارد اما امیدواریم ما از این محافل بهره بگیریم و مسیری که آنها پیش روی ما قرار داده‌اند را ادامه دهیم.