رویکرد تاریخی به قرآن؛ از رویکردهای خطرناک مستشرقان در مطالعات اسلامی

به گزارش ایکنا از اصفهان، محمد عبدالرحمان انواری، استاد معارف اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه اسلامی کوتشیای بنگلادش در همایش بین‌المللی «مطالعات قرآنی و سیره نبوی(ص) از منظر اروپائیان» که روز گذشته، 24 بهمن‌ماه در دانشگاه اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: مستشرقان نکات منفی و مثبت بسیاری دارند، حال آنکه اروپائیان فقط به نکات منفی توجه کرده‌اند. جمله «تا وقتی قرآن به دست مسلمانان است، نمی‌توان بر آنها غلبه کرد» از زبان یکی از اندیشمندان مطرح شده است.

وی افزود: غربیان روش‌های گوناگونی در مطالعات قرآنی دارند و موضوع مورد مطالعه من در این کنفرانس نیز روش مستشرقان در مطالعات اسلامی است. در سال 1757 مستشرقان بسیاری به هند آمدند، شروع به آموزش شرق‌شناسی کردند و مرکزی نیز به وجود آوردند. متأسفانه مستشرقان در این مرکز همان روش‌های رایج در غرب را تدریس می‌کردند. شرق‌شناسی با ترجمه قرآن کریم آغاز شد. «سیل» مستشرق معروفی بود که ترجمه‌ای سرشار از اشتباه و دروغ از قرآن کریم انجام داد تا جایی که غربیان اعتراف کردند این ترجمه تا چه میزان هدف‌دار بوده است. همین اتفاق در هند نیز افتاد.

این استاد معارف اسلامی در خصوص انواع رویکردهای مستشرقان در مطالعات اسلامی بیان کرد: نخستین رویکرد آنها این بود که تفسیرهای منحرف و فاسدی از دین مطرح کردند تا حدی که حضرت محمد(ص) را پیامبر بی‌سوادان جلوه دادند. دومین رویکرد نیز آن بود که شایع کردند قرآن موجود همان قرآن پیامبر(ص) نیست. سومین مورد، رویکرد تاریخی به قرآن بود که یکی از رویکردهای خطرناک محسوب می‌شود. بر اساس این رویکرد، قرآن اندک اندک و در طول زمان شکل گرفته است که من در تحقیقات خود، ردی بر آن نوشته‌ام. چهارمین رویکرد، تفسیر روانی و روحی از شخصیت پیامبر(ص) است که می‌گوید ایشان از روحیه عربی و محیط پیرامون خود متأثر بود.

وی یادآور شد: پنجمین رویکرد معتقد است که پیامبر(ص) تعالیم خود را از مسیحیت و یهودیت گرفته است، حال آنکه در قرآن داستان‌هایی وجود دارد که در تورات و انجیل نیست. برای مثال داستان هود و صالح که در قرآن ذکر شده است، در کتب مقدس مسیحیان و یهودیان وجود ندارد. رویکرد بعدی از منظر زبان‌شناختی است که می‌گوید قرآن بعضی از واژه‌های خود را از زبان عبری گرفته است، حال آنکه صرف این تشابه نمی‌تواند نشان دهد که عربی از عبری گرفته شده، زیرا هر دو زبان یک ریشه دارند.

زهرا مظفری‌فرد