«معادباوری»؛ عامل بازدارنده از گناه
معادباوری و اعتقاد به قیامت یک عامل بازدارنده از گناه است و باعث می‌شود انسان از پوچ‌گرایی و ناامیدی دور شود و برای اصلاح آخرت خود تلاش و کوشش کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین بهروز شمسیفر، امام جمعه موقت خرم‌آباد در یادداشتی که در اختیار ایکنای لرستان قرار داده است با اشاره به آیاتی از قرآن کریم در رابطه با معادباوری و یاد مرگ نوشت: خدای متعال در آیه ۸۳ سوره قصص با این مضمون «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ»، میفرمایند: «آن سرای پرارزش آخرت را برای کسانی قرار می‌دهیم که در زمین هیچ برتری و تسلط و هیچ فسادی را نمی‌خواهند و سرانجام نیک برای پرهیزکاران است».
باور زندگی پس از مرگ و اینکه آخرت یعنی پایان حرکت انسان در دنیا، شروع آخرت با مرگ است و قبر و برزخ مرحله‌ای برای رسیدن به آخرت است.
باور به زندگی پس از مرگ و حساب و کتاب که در دین ما و ادیان الهی به آن پرداخته شده، آیات فراوانی در رابطه با این مرحله از زندگی انسان به میان آمده است.
باور، ایمان و اعتقاد به آخرت هدف‌ساز است و زندگی را هدفمند می‌کند، انسانی که معتقد است مرگ پایان کار نیست و به مرحله دیگری از زندگی خود قدم می‌گذارد، دو هدف در زندگی دارد، پوچ‌گرایی و ناامیدی در زندگی انسان معتقد راه پیدا نمی‌کند، این اعتقاد بازدارنده است.
یاد قیامت عامل بازدارنده از گناه است، انسان چون موجودی مختار است لذا این احتمال وجود دارد که هر کاری بکند، گاهی او مرتکب خلاف می‌شود، قانون را دور می‌زند، نگهبان هم برای او بگذارند باز می‌تواند به آن خواسته دل خود بپردازد و نگهبان را نیز فریب بدهد، اما آن چیزی که می‌تواند بازدارنده باشد و انسان را کنترل کند، باور به آخرت است که بعد از مرگ به زندگی ما رسیدگی می‌شود و حساب و کتابی پیش‌رو است.
باید توجه داشت که فراموشی یاد معاد زمینه‌ساز گناه است و در آیاتی از سوره مطففین نیز نسبت به آن هشدار داده شده و آمده است: «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ(10) الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ(11)؛ واى بر تكذيبكنندگان در آن هنگام، آنان كه روز جزا را دروغ میپندارند».
با توجه به این آیات می‌توان گفت آنچه باعث گران‌فروشی یا تکذیب روز قیامت، به هم ریختگی زندگی انسان و غرق شدن انسان در گناهان، می‌شود این است که یا اعتقاد به آخرت ندارد یا اعتقادشان ضعیف است کمااینکه در آیه 42 سوره مدثر خطاب به گنهکاران آمده است: «مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ» چه چیزی شما را در این جایگاه قرار داد؟ چه چیزی باعث شد شما جهنمی شوید و این‌چنین مورد عذاب قرار بگیرید و از رحمت خدا به دور باشید؟ جواب می‌دهند «قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ﴿۴۳﴾ وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ؛ ما نماز نمی‌خواندیم و اطعام نمی‌کردیم» و ادامه می‌دهند: ویژگی دیگر ما این بود که با فرورفتگان در دنیا و باطل همراه شدیم یکی از ویژگی‌های ما جهنمیان که باعث شد خود گرفتار زندگی شوم و عاقبت بد بشویم، این است که تکذیب کردیم و قبول نداشتیم قیامت و حساب و کتابی هست، تا اینکه مرگ ما فرا رسید.
زندگی واقعی در آخرت است
زندگی واقعی در آخرت است، در آیه 64 سوره عنکبوت «وَمَا هَٰذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوَانُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ» قرآن تعبیر عجیبی دارد و می‌گوید: «این زندگانی چند روزه دنیا (اگر نه در پرستش حق و سعادت آخرت صرف شود) افسوس و بازیچه‌ای بیش نیست و زندگانی اگر مردم بدانند به حقیقت دار آخرت است (که حیاتش جاوید و نعمتش بی‌رنج و زوال است)».
برای انسان معتقد یکی از جاهایی که ثواب فراوان دارد و انسان‌ساز است، فکر کردن در مورد مرگ است، حتی اگر انسان خود را به بی‌خیالی بزند، قطعاً مرگ سراغ انسان خواهد آمد، چنانکه خدای متعال در آیه 78 سوره نساء «أَيْنَمَا تَكُونُواْ يُدْرِككُّمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنتُمْ فِي بُرُوجٍ مُّشَيَّدَةٍ» فرموده است: «هر كجا باشيد شما را مرگ درمىیابد هر چند در برج‌هاى استوار باشيد» مگر با توجه نکردن به مرگ، آیا سایه مرگ از سر انسان برداشته می‌شود، این اراده پروردگار است که هر موجودی بر روی کره خاکی است، روزی باید برود.
حضرت علی(ع) در حدیثی فرموده است: «مردم دو گروه هستند گروهی فرزند دنیا هستند و گروهی نیز هستند که از فرزندان آخرت‌اند»، اگر اطراف را نگاه کنید، می‌بینید، اکثراً هم و غم و غصه و تلاش آن‌ها این است که دنیا را به دست بیاورند، هرچه بیشتر بهتر و اگر خمس یا زکات داشت، آن‌ها را پرداخت نکنند، یا به فقرا کمک نکنند، هنرشان این است که فقط برای ورثه جمع کنند، این می‌شود فرزند دنیا بودن.
بنا بر این حدیث از امام علی(ع) گروهی از مردم نیز زندگی در راستای آخرت دارند یعنی اگر زندگی می‌کنند، اگر پول در می‌آورند، در راستای آخرت است، اگر انسان زندگی، کار و تلاشش در مسیر آخرت باشد، همان پول و ثروت جمع کردن اگر در مسیر عبادت باشد این ثواب است و دنیازدگی نیست، این عین آخرت است، اینکه می‌گویند دنیا، نه اینکه انسان مال دنیا نداشته باشد و تلاش نکند، بلکه اگر از راه حلال به دست بیاید و در راه خیر صرف شود، این عبادت است، توسعه دادن به زندگی خانواده جزء کارهای مستحب و عبادت است، اما اینکه انسان تمام هم و غصه‌اش صرفاً جمع کردن و دنیا باشد با مرگ آن را از او می‌گیرند، آن هنگام باید با دست خالی برود.
معادباوری با این اهمیت، اگر نباشد، حتی اگر کسی معتقد به توحید، نبوت و امامت هم باشد اما آخرت را قبول نداشته باشد اثری ندارد چراکه دانستن معاد غیر از باور کردن معاد است، اگر انسان به معاد معتقد شد یکی از برکات آن از بین بردن تکبر و غرور و خودبینی است، کمااینکه خداوند متعال در آیه 83 سوره قصص فرموده است: «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ» بدین معنا است که زندگی آخرت برای کسانی است که مغرور و خودبین نیستند، انسانی که بداند آخرش یک کفن دارد و داخل قبر می‌رود دیگر مغرور نمی‌شود، متوجه است که در آنجا پُست، مقام و مدرک و همچنین مال، ثروت، خانواده و اولاد به کار انسان نمی‌آید و تنها چیزی که برای او سودمند است، «قلب سلیم» است.
انسان مؤمن به آسانی مرتکب گناه نمی‌شود، اگر هم مرتکب شد، فوری برمی‌گردد و توبه می‌کند، زندگی آن دنیا برای کسانی است که به‌دنبال فساد و گناه نیستند، زور گفتن‌ها، ظلم کردن و جنایت‌ها، دروغ و غیبت و تهمت زدن‌ها، آبروی مؤمن و مسلمان را بردن، حرام‌خواری و چپاول مال ایتام، دختران از ارث محروم کردن همه به خاطر این است که انسان از معاد غافل است.
اثر بعدی معادباوری انجام عمل صالح است، در قیامت کسانی که گرفتار هستند می‌گویند ما را به دنیا برگردان که عمل صالح انجام دهیم، جواب می‌آید مگر به تو فرصت ندادیم، مگر انبیا و اولیاء را نفرستادیم، چرا آن موقع عمل نکردی؟ لذا عمل صالح خیلی مهم است، باور به آخرت باعث می‌شود انسان عمل صالح انجام دهد.
با معادباوری انسان سعی و تلاش بیشتری انجام می‌دهد کمااینکه حضرت امام علی(ع) فرمودند: «علَيكُم بالجِدِّ و الاجتِهادِ، و التّأهُّبِ و الاستِعدادِ و التَّزَوُّدِ في مَنزلِ الزّادِ؛ بر شما باد به کوشش و تلاش برای اصلاح آخرت، زندگی آخرت را فراموش نکنید» و در روایت است که اباذر سر قبر پسرش رفت و گریه کرد، گفت: برای پسرم گریه می‌کنم، نمی‌دانم آیا می‌تواند جواب فرشته‌ها را بدهد یا نه! آیا اعمالش به شکلی بوده که بتواند عبور کند یا گرفتار شده؟ این‌چنین انسان باید به یاد مرگ و آخرت باشد.
انتهای پیام
