روحیه عفو و گذشت در جامعه ترویج شود

به گزارش ایکنا از لرستان، حجت‌الاسلام سیدهادی سهرابی، مدرس حوزه و دانشگاه شامگاه شنبه، 18 فروردین‌ماه در سلسله جلسات «درس‌هایی از نهج‌البلاغه» که با موضوع حکمت‌های نهج‌البلاغه در مسجد شهید مدنی شهر خرم‌آباد برگزار شد، با اشاره به نکات تفسیری حکمت یازدهم نهج‌البلاغه «وَ قَالَ(ع): إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّكَ، فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُكْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَيْهِ»، گفت: حضرت امام علی(ع) در این حکمت می‎فرماید: «چون بر دشمن ظفر يافتى، عفو و گذشت را شكرانه پيروزيت قرار ده.»

وی با بیان اینکه حضرت امام علی(ع) در این حکمت یک روش و یک راهبردی را در مواجهه و برخورد با دشمن بیان کرده است، افزود: دشمنی که در کلام حضرت امام علی(ع) به آن اشاره شده ممکن است یک معنای عام داشته باشد و لزوماً دشمنی نیست که جبهه مقابل شماست و با سلاح و ادوات جنگی مقابل شما ایستاده است.

این کارشناس دینی با بیان اینکه دشمنی که امام علی(ع) در این حکمت بیان کرده و گاهی نیز از آن تعبیر به «خصم» می‌کند ممکن است شامل همه آنهایی باشد که یک وقت‌هایی با آنها تنش پیدا می‌کنیم، ادامه داد: حضرت در این حکمت توصیه می‌کند که وقتی بر چنین دشمنی غلبه یافتی و بر او چیره شدی عفو و گذشت را به‌عنوان شکر بر قدرتی که خداوند متعال به تو داده است، انجام بده.

سهرابی با بیان اینکه بر طبق آموزه‌های قرآن و روایاتی که به ما رسیده باید در مقابل هر نعمتی که خداوند متعال به ما داده است یک شکر و سپاس از خدا داشته باشیم، اظهار کرد: خداوند متعال نعمت‌های زیادی به ما داده که قابل شمارش نیست حتی خدا نعمت‌هایی به ما داده که گاهی ذهن ما به آن‌ها خطور نمی‎کند.

وی با بیان اینکه خداوند متعال گاهی در مقام سرزنش انسان برمی‌آید و بر او خُرده می‎گیرد که چرا در مقابل نعمت‌هایی که به شما داده شده است شکر خدا را به جای نمی‎آورید، افزود: در آیاتی از سوره یس خداوند متعال بخشی از نعمت‌هایی را که به انسان داده ذکر می‎کند و در ادامه در آیه 35 این سوره خطاب به انسان می‎گوید: «أَفَلَا يَشْكُرُونَ؛ آيا باز هم سپاس نمى‏‌گزارند.»

این مدرس حوزه علمیه با اشاره به آیه هفتم سوره ابراهیم(ع) با این مضمون «...لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ...؛ اگر واقعاً سپاسگزارى كنيد نعمت شما را افزون خواهم كرد»، گفت: حمد با شکر متفاوت است، چراکه حمد فقط مختص به خداست و همه حالی را شامل می‎شود و روزانه در هر نماز با گفتن «الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» حمد و ثنای خدا را به جای می‎آوریم.

وی با بیان اینکه حمد فقط زبانی است اما شکر هم زبانی است و هم عملی ادامه داد: در روایات داریم اگر خدا به شما نعمتی داده شکر عملی آن این است که از آن نعمت در راه نافرمانی از خدا و معصیت استفاده نکنی چراکه اگر از نعمتی که خدای متعال به تو داده در راه معصیت و نافرمانی خدا استفاده کنی آن نعمت از تو گرفته می‎شود.

عفو در زمان قدرت یک جنبه از شکر عملی است

سهرابی با یادآوری اینکه شکر عملی بعضی از نعمت‌ها متناسب با آن نعمت است، افزود: با توجه به این حکمت از نهج‌البلاغه عفو و گذشت در زمان قدرت یک جنبه از شکر عملی است.

مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه عفو و گذشت از سیره کریمان و انتقام‌جویی شیوه و سیره لئیمان و افراد پست است، اظهار کرد: در جریان جنگ صفین بعد از آنکه یاران امام علی(ع) بر شریعه فرات مسلط شدند حضرت اجازه نداد به عنوان انتقام، آب را به روى آنها ببندند، بلکه آب را براى همه آزاد ساخت.

وی در ادامه با بیان اینکه در تاریخ زندگى پیغمبر اسلام(ص) و امامان اهل‌ بیت(ع) جلوه‌هاى فراوانى از عفو و گذشت دیده مى‌شود، گفت: در جریان فتح مکه هنگامى که پیغمبر اکرم(ص) بر دشمنانى که یک عمر خون به دل او کرده بودند و یارانش را کشته و مثله کرده بودند پیروز شد جمله تاریخى «اذْهَبُوا فَأَنْتُمُ الطُّلَقَاءُ» را فرمود و همه جنایتکاران را مورد عفو قرار داد و شعار «اَلْیَوْمُ یَوْمُ الْمَرْحَمَةِ؛ امروز روز بخشش است» در مکه طنین‌انداز شد.

سهرابی با یادآوری اینکه عفو و گذشت هم از نظر اخلاقی به‌عنوان یک فضیلت اخلاقی است و هم از طرفی یک راهبرد اجتماعی و جنگی است، اضافه کرد: در دین اسلام توصیه شده هر جایی با کسی در جنگ بودید اگر حق با شما بود و توانستید بر دشمن غلبه پیدا کنید به شکرانه نعمت غلبه بر دشمن عفو و گذشت کنید.

وی با بیان اینکه گاهی عفو و گذشت نسبت به انتقام کارایی بیشتری دارد، گفت: ضرورت دارد برای اینکه جامعه ما یک جامعه خوب و شایسته باشد روحیه و مرام عفو و گذشت در جامعه ترویج داده شود.

مدرس حوزه علمیه یادآور شد: عفو و گذشت یک مسئله مهم است و در روایات و آیات نیز به آن اشاره و تأکید شده است، اما باید مراقب باشیم جایی که عفو و گذشت اثر تربیتی ندارد و باعث می‌شود فرد مغلوب جسارتش بیشتر شود، از عفو و گذشت استفاده نکنیم.