آموزش سلامت معنوی به کودکان در خانواده و مدارس/ مبلغان سلامت معنوی ضعیف عمل کردند

سهیلا خزائی، رئیس اداره سلامت معنوی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) ارتقای سلامت معنوی در جامعه را منوط به آموزش کودکان در خانواده و مدارس دانست و عنوان کرد: هشت سال اول زندگی کودک در تکامل معنوی او نقش دارد و این زمان دوران پیش از مدرسه است و پایه‌گذار آن والدینی هستند که خود دارای سلامت معنوی هستند.

وی افزود: سال 1976 سازمان بهداشت جهانی، سلامت معنوی را به عنوان یک بعد دیگر از سلامت مطرح کرد این در حالی است که در اعتقادات اسلامی بسیار پیش از آنچه که امروز به عنوان سلامت معنوی در جهان پرداخته شده؛ بحث شده است.

عضو گروه سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی عنوان کرد: امام سجاد(ع) زمانیکه در مورد سلامت صحبت می‌کند به این بعد هم اشاره می‌کند زیرا که این مقوله بر ابعاد دیگر سلامتی نیز تأثیر می‌گذارد بنابراین پرداختن به آن باید سرلوحه کار ما به عنوان پزشکان یک جامعه اسلامی باشد.

وجود برنامه تکامل شخصیت در سیستم‌های آموزشی، نخستین گام‌های ارتقای سلامت معنوی
وی با اشاره به برنامه کشورهای جهان در آموزش سلامت معنوی به کودکان و خانواده ها بیان کرد: عنوانی در برنامه‌های آموزشی کشورهای جهان  Personality Development یا تکامل شخصیت افراد وجود دارد که دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان بر آن تأکید داشته‌اند. این بدین معنی است که  انسان همان گونه که قد و وزنش افزایش پیدا می‌کند از لحاظ شخصیت هم باید تکامل پیدا کند کشورهای توسعه یافته این مسئله را در برنامه‌های آموزشی خود برای تکامل شخصیت کودکان لحاظ کرده‌اند.

خزائی ادامه داد: تکامل شخصیت شامل ابعاد معنوی، اجتماعی، روانی و اخلاقی است که همان ابعاد سلامت هستند؛ در کشورهای توسعه یافته مدارس برای تأیید اعتبار خود باید اثبات کنند که فارغ التحصیل‌های آن از لحاظ شخصیتی کامل شده‌اند.

وی اضافه کرد: این مدارس همزمان با آموزش جنبه های تئوری تکامل شخصیت، زمینه‌هایی را برای عملی کردن این آموزش‌ها ایجاد کرده‌اند، مثلا اگر در مورد نیکوکاری به کودکان آموزش می‌دهند زمینه‌ای ایجاد می‌کنند که کودکان به صورت عملی آن را تجربه کرده و در زندگی خود به کار بندند.

این فوق تخصص اطفال و کودکان با اشاره به لزوم وارد کردن بحث سلامت معنوی در سیستم آموزشی مدارس گفت: باید در حوالی سن ازدواج آموزش‌ها را به جوانان که والدین فردا هستند، آغاز کرد و آنها را از لحاظ سلامت معنوی آماده کرد، آنها اگر والدینی باشند که دارای سلامت معنوی هستند کودکان آنها نیز دارای این سلامت خواهند بود.

وی یادآور شد: آموزش‌های ما باید در دو مقطع مدرسه و خانواده شکل گیرد و برای اینکه والدین آموزش دیده باشند باید از سال‌های آخر تحصیل که بعد از آن ازدواج و تشکیل خانواده است این تعالیم را فراگرفته تا زندگی معنوی را به کودکان خود انتقال دهند.

سلامت معنوی در کشورهای اسلامی بر اعتقادات غنی دینی استوار است
رئیس اداره سلامت معنوی وزارت بهداشت با اشاره به تفاوت سلامت معنوی موجود در کشورهای غربی و مسلمانان اظهار کرد: سوالی که مطرح می‌شود این است که سلامت معنوی چیست؟ زیرا در کشورهای غیر مسلمان هم در این رابطه صبحت کرده‌اند آنچه مشخص است این است، سلامت معنوی که در کشورهای اسلامی به آن پرداخته می‌شود بر معنویت دینی تکیه داشته و با اعتقادات اسلامی همخوانی دارد.

وی تشریح کرد: می توان به چند بعد اعتقاد معنوی که بنیان‌های سلامت معنوی را تشکیل می دهند توجه کرد، در وحله نخست اعتقاد به یک مبدأ لایتناهی که کمال و جمال مطلق است ؛و تنها نقطه اتکاء واقعی انسان ، اعتقاد به حیات پس از مرگ بر اساس این گفته در قرآن که مرگ آغاز خلقت جدید است از جمله دو بنیان مهم سلامت معنوی است
خزائی ادامه داد: این مسیر با داشتن مکارم اخلاقی و قلب سلیم پیموده می‌شود و در نهایت آن ایجاد رضایت، آرامش خاطر و اطمینانی است که در فرد ایجاد می‌شود، اعتقاد به این معنویت است که می‌تواند آرامش را برای انسان به ارمغان آورده و بر روی دیگر ابعاد اجتماعی، روانی و جسمی او هم تأثیر بگذارد.

پزشکانی که دارای سلامت معنوی هستند به بهبودی بیماران کمک می‌کنند/ توجه به خود مراقبتی معنوی
وی با بیان لزوم آماده سازی پزشکان و ارتقای سلامت معنوی در آنان عنوان کرد: زمانی می توان چیزی را به دیگران داد که خود آن را داشته باشیم، یک پزشک به عنوان ارائه دهنده خدمات پزشکی زمانی می‌تواند سلامت را به دیگران هدیه دهد که در درجه اول خود دارای این بعد از سلامت باشد.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی افزود: اصلی  که روی آن تأکید می‌شود خودمراقبتی معنوی است یعنی اینکه ما توجه را در درجه اول روی خود داشته و در اصلاح خود بکوشیم، از این راه می توان گام‌های مهمی در راه ارتقای سلامت معنوی جامعه برداشت و به یک جامعه سالم معنوی دست یافت.

وی تأکید کرد: یک پزشک اگر سلامت معنوی داشته باشد قطعا با تعهد و آرامش روحی که دارد در انجام مراقبت ها بسیار بیشتر دقت خواهد کرد و می‌تواند این آرامش را به بیمار خود منتقل، و با توجه  به اعتقاد به مبدأ و معادی که دارد و اینکه سلامت هر فردی در دست خداست، به آرامش و بهبودی بیمار کمک کند.

داعیه داران سلامت معنوی نخست باید خود دارای این بعد سلامت باشند
رئیس اداره سلامت معنوی وزارت بهداشت در پاسخ به پرسشی مبنی بر چرایی افت سلامت معنوی افراد در جامعه اظهار کرد: معنویت ارزشی است که در فطرت انسان‌ها  وجود دارد، اگرچه تا حدودی در جامع ما دافعه ایجاد شده و یکی از علت‌های آن این است که مبلغان سلامت معنوی نتوانسته‌اند آنچنان که باید و شاید به عنوان یک الگو برای جامعه عمل کنند.

وی خاطر نشان کرد: از نظر روانشناسی این گونه است وقتی که صحبت از یک اعتقادی در جامعه می‌شود فرد، کسانی را دارای این اعتقاد هستند در ذهن خود مجسم می‌کند، حال منی که به عنوان یک پزشک داعیه دار سلامت معنوی نتوانم عامل به این عمل باشم، مشکلاتی را ایجاد کرده و باعث دافعه در میان مردم می‌شوم، لذا در درجه نخست باید داعیه‌داران سلامت معنوی خود این سلامت را دارا بوده و به ارکان آن عمل کرده تا بتوانند برای افراد جامعه الگو باشند.