کرونا؛ خط بطلانی بر ایدئولوژی‌های مروج بی‌دینی در جهان

به گزارش ایکنا از بیروت؛ رایزنی فرهنگی ایران در لبنان پنجمین نشست تخصصی فکری وبیناری خود از مجموعه مباحث کرونایی را با عنوان «کرونا، چالش‌های هویت انسانی» (رویکردی فکری درباره آثار مادی و معنوی اپیدمی کرونا بر وجدان اخلاقی و هویت انسان) جمعه، 26 اردیبهشت‌ماه از طریق zoom meeting برگزار کرد و در آن پژوهشگرانی از کشورهای عربی و اسلامی سخنرانی کردند.

عباس خامه‌یار، رایزن فرهنگی ایران در لبنان از سخنرانان این نشست مجازی بود که ضمن تسلیت شهادت امام علی(ع) گفت: جرج جرداق، نویسنده مسیحی لبنانی کتابی با نام «امام علی(ع)؛ صدای عدالت انسانی» دارد که من در اینجا به این نویسنده مسیحی به دلیل نگارش چنین کتابی ادای احترام می‌کنم، امروز بیش از هر زمانی به وجود امام علی(ع) که انسانی خاص و والا بود و همچنین عمل به آموزه‌های علوی نیاز داریم.

عباس خامه‌یار، رایزن فرهنگی ایران در لبنان در وبینار بیروت

وی افزود: ما از ابتدا یعنی تقریباً یک ماه پیش تنها یک سمینار با موضوع کرونا برگزار کردیم و فکر نمی‌کردیم که بدین شکل ادامه یابد و از سطح داخلی به بین‌المللی و منطقه‌ای تبدیل شود، تاکنون سلسله نشست‌هایی با موضوعاتی همچون «کرونا و چالش عقل و ایمان»، «کرونا و دهکده جهانی» و «کرونا و چالش رهایی» و «کرونا و چالش شفا و دعا» تبدیل شود و امروز ما پنجمین وبینار را برگزار کرده‌ایم.

رایزن فرهنگی ایران در بیروت تصریح کرد: ما سلسله نشست‌های مجازی کرونا را جمعه آینده برگزار نمی‌کنیم، زیرا در این هفته روز قدس را پیش رو داریم؛ روزی که امام خمینی(ره) آن را بنیانگذاری کرد و همچنین سالروز نکبت(سالروز اشغال فلسطین از سوی اسرائیل و سالگرد بیرون راندن صدها هزار فلسطینی از سرزمین فلسطین) و ما با موضوع این دو رویداد برنامه‌هایی را در دستور کار قرار داده‌ایم.

خامه‌یار ادامه داد: اما نشست‌های فکری کرونا پایان نمی‌یابد و پس از عید فطر دوباره از سر گرفته خواهد شد و ما تلاش می‌کنیم در ادامه این نشست‌ها دیگر اساتید نیز دیدگاه‌های خود را درباره کرونا بیان کنند و من در اینجا از تمامی کسانی که تاکنون در مباحث ما شرکت و افرادی که برنامه‌های این نشست را پیگیری کرده‌اند و رسانه‌هایی که آن را پوشش داده‌اند، قدردانی می‌کنم.

قدردانی از ایکنا

وی گفت: همچنین جا دارد که در اینجا به طور ویژه از خبرگزاری ایکنا و صفحه فارسی آن تشکر کنم؛ رسانه‌ای معارفی که به 19 زبان فعال است و هفدهمین سالروز تأسیس این رسانه را نیز که برابر با نیمه رمضان بود، به مسئولان آن تبریک می‌گویم، ایکنا تأثیر مهمی در نشست‌های مجازی کرونا داشت، خبرنگاران این رسانه به ترجمه سخنرانی‌ها و مباحث سمینار به فارسی پرداختند و مباحث فارسی در اختیار دیگر رسانه‌های فارسی‌زبان در داخل و خارج از ایران قرار گرفت. از همکارانم در رایزنی فرهنگی نیز که در شرایط سخت کرونا تا حد امکان در برگزاری نشست‌ها همکاری داشتند و دکتر خضر نبها(استاد فلسفه و کلام دانشگاه لبنان) که ریاست جلسات را بر عهده داشت، قدردانی می‌کنم.

رایزن فرهنگی ایران در لبنان بیان کرد: ما سلسله نشست‌های کرونا را در شرایط سخت شیوع کرونا برگزار کرده‌ایم و این مسئله نشان داد که فعالیت‌های فرهنگی مرز نمی‌شناسد و می‌توان برای کار فرهنگی تمام موانع را پشت سر گذاشت و هیچ شخص و یا دشواری‌هایی مانند کرونا نمی‌تواند مانع کار فرهنگی شود.

نورالدین ابولحیه، استاد دانشگاه الجزایر در وبینار بیروت

نورالدین ابولحیه، نويسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه الجزایر دیگر سخنران وبینار بیروت نیز در ادامه وبینار با موضوع «تأثیر کرونا بر وجدان انسانی و شرایط فردی و اجتماعی کنترل این بیماری» سخنرانی و اظهار کرد: زمانی که از کرونا سخن می‌گوییم، باید به سه پرسش پاسخ دهیم، اول این که آیا بیماری‌های همه‌گیر می‌تواند بر رفتار فرد و جامعه تأثیر بگذارد؟ دوم این‌که این بیماری به چه شکل تأثیرگذار است و سوم اینکه چه شروطی برای تبدیل تأثیرات بیماری‌های همه‌گیر به تأثیراتی مثبت نیاز است. منظور من از بیماری‌های همه‌گیر تمامی حوادث بزرگی است که در طول تاریخ، موجب دگرگونی شده و بشر را از یک مرحله به مرحله‌ای دیگر منتقل کرده‌اند.

وی افزود: برای پاسخ به سؤال نخست، باید به دو مسئله توجه کرد و آن این که بدانیم که یک بیماری در عالم واقع تأثیرات خاص خود را دارد و باعث ایجاد هنجارهایی اخلاقی می‌شود و در روانشناسی هم به این امر اشاره و این مسئله بررسی شده است.

این استاد الجزایری تصریح کرد: علمای روانشناس معتقدند که بیماری‌های همه‌گیر در رفتار انسان، ارزش‌های اخلاقی، روابط میان افراد و وجدان انسانی تأثیرگذار است؛ زمانی که از وجدان سخن می‌گوییم، دیدگاه‌های فکری و فلسفی در زمینه وجدان هم برایمان مهم است و نمی‌توان تسلط این بیماری بر فرد و اجتماع را از دیدگاه‌هایی که در این باره مطرح شده است، جدا دانست.

اهتمام کتب مقدس به جایگاه خدا در زندگی انسان

ابولحیه ادامه داد: همچنین باید به این مسئله توجه داشت که ما انسان‌های متدین ایمان داریم که خداوند سبحان بر خلق ثأثیرگذار است، یعنی خدا انسان را خلق نکرده و بعد او را رها کرده باشد. اگر به کتاب مقدس (عهد عتیق) هم رجوع کنیم، این معنا را می‌یابیم. بیماری‌های همه‌گیر و وبا می‌آید که انسان را تربیت کند.

وی تأکید کرد: در انجیل نیز آمده است که اگر انسان از مسیر اشتباه خود بازگردد و به خداوند روی آورد و او را بخواند، خدا از آسمان صدایش را شنیده و خطا و گناه او را می‌بخشد، در قرآن نیز به این مسئله اشاره شده است. آیه 133 سوره اعراف «فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الطُّوفَانَ وَالْجَرَادَ وَالْقُمَّلَ وَالضَّفَادِعَ وَالدَّمَ آيَاتٍ مُفَصَّلَاتٍ فَاسْتَكْبَرُوا وَكَانُوا قَوْمًا مُجْرِمِينَ: پس بر آنها طوفان، ملخ، شپشک، وزغ و خون (خون شدن آب) آن نشانه‌های آشکار (قهر و غضب) را فرستادیم، باز طریق کبر و گردن‌کشی پیش گرفتند و قومی گناهکار بودند» شبیه داستان سلیمان و ملخ (ران ملخ) است که در کتاب مقدس به آن اشاره شده است.

این پژوهشگر الجزایری با بیان این که ویروس کرونا آغازی دوباره بوده و ممکن است پس از این ویروس، بیماری‌های واگیر دیگری هم بیاید، گفت: مهم این است که بشر در این بیماری به ضعف خود پی ببرد. خداوند عبرت‌هایی را در زندگی بشر قرار داده است، کسانی هستند که این عبرت‌ها را دریافته و درک می‌کنند و افرادی هم آن را درک نمی‌کنند.

نورالدین ابولحیه تأکید کرد: حال باید دید چطور می‌توان تأثیرات بیماری‌های همه‌گیر را مثبت کرد و چگونه کرونا در تقویت ارزش‌های اخلاقی تأثیرگذار بوده و پاسخی به ضد ارزش‌ها خواهد بود. ما در شرایطی مانند کرونا به خدا پناه می‌بریم و آن را خیر و رحمتی می‌دانیم که ما را به سوی خدا سوق می‌دهد، هر چند به شکل بیماری و شر ظاهر شده است.

کرونا؛ عامل سقوط ایدئولوژی‌های مروج بی‌دینی

ابولحیه تصریح کرد: کرونا همچنین عامل سقوط ایدئولوژی‌های جدیدی بوده است که بر اندیشه بشر مسلط شده‌اند، ایدئولوژی‌هایی که به ویژه پس از حادثه 11 سپتامبر خود را نشان داد و نوعی بی‌دینی ترویج کرد و افراط‌گرایی و سوء استفاده از اسلام را در پی داشت و این تفکر را به وجود آورد که بشر خود قادر به هر کاری است(نیاز به خدا ندارد) و علم راه حل همه مشکلات بوده و زمان بیماری‌های همه‌گیر و خرافات گذشته و بشریت خود قدرت مطلق در جهان است.

وی با بیان این‌که کرونا جهان را خانه‌نشین و اقتصاد جهانی را با رکود مواجه کرد، به پناه بردن بشر به علم از زمان انقلاب فرانسه اشاره کرد و گفت: انقلاب فرانسه می‌خواست میان دین و زندگی فاصله انداخته و دین به حاشیه رانده شود؛ اما اکنون این ایدئولوژی شکست خورده است.

این استاد الجزایری همچنین اظهار کرد: بسیاری رؤیای زندگی در آمریکا و اروپا را در سر داشتند و تصور می‌کردند که آمریکا بهشت روی زمین است و عدالت به بهترین شکل در این کشور اجرا می‌شود؛ اما کرونا توحش تمدن غرب و آمریکا را نشان داد.

نورالدین ابولحیه ادامه داد: بشریت پیش از کرونا، بتی به نام تمدن غرب و روشنفکری را عبادت می‌کرد، اما این روشنفکری نیست، بلکه تفکری تاریک است که خدا در آن به حاشیه رفته و ما را به سوی تاریکی می‌کشاند. کرونا فرصتی برای مطرح‌کردن دینداری با مفاهیم زیبای آن است.

وی در پایان گفت: از امام صادق(ع) در مورد طاعون سؤال شد، امام فرمودند: «عذاب لقوم ورحمة لآخرين: برای عده‌ای عذاب است و برای دیگران رحمت است:، سؤال شد که چگونه می‌شود که هم عذاب باشد هم رحمت، امام فرمودند: «أما تعرفون ان نيران جهنم عذاب على الكفار و خزنة جهنم معهم فهي رحمة عليهم: آیا نمی‌دانید که آتش جهنم برای کافر عذاب است و فرشتگانی که در جهنم هستند برای آنها رحمت است». ما می‌توانیم از کرونا برای دعوت به ارزش‌های درست استفاده کنیم تا تأثیری مثبت بر فرد و جامعه داشته باشد.