سرّ آنکه هر پیامبری را دشمنانی است
خداوند رسول را تسلی می‌دهد که تو از دشمنی و فتنه کافران و توطئه‌ها و دسیسه‌ها که می‌کنند و اتهاماتی که می‌زنند دلگیر مباش زیرا ما برای مصلحتی که اقتضای آزمون این عالم است برای هر پیامبری دشمنانی قرار دادیم.
۳۶۵ روز در صحبت قرآن نوشته استاد حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای، کتاب چهارم از مجموعه کتاب‌های جوانان و فرهنگ جهانی است. این مجموعه با هدف شناساندن فرهنگ و ادبیات به جوانان اولین بار سال ۱۳۹۰ به همت نشر سخن تدوین منتشر شده است.
کتاب «۳۶۵ روز در صحبت قرآن» ۳۶۵ قطعه کوتاه و بلند از قرآن برای آشنایی جوانان با تعلیمات فراگیر قرآن انتخاب شده و کوشش شده است که این گنجینه تصویری از ابعاد گوناگون کلام آسمانی برای مخاطب ترسیم کند.
این کتاب، تفسیر در معنی اصطلاحی کلمه مانند تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان و امثال آن نیست، بلکه بیشتر انعکاسی از کتاب وحی در ادب عرفانی فارسی و اسلامی است و نگاهی دارد به قرآن از دیدگاه ادبی، زیباشناسی و اخلاقی، اجتماعی و عرفانی.
گروه اندیشه ایکنا به منظور بهره‌مندی مخاطبان خود از این گنجینه قرآنی و ادبی اقدام به انتشار قطعههایی از کتاب «در صحبت قرآن» کرده است. هشتاد و یکمین قسمت از تحفه این کتاب با عنوان «سرّ آنکه هر پیامبری را دشمنانی است» تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.
وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ ﴿انعام ۱۱۲﴾
و بدین‌سان ما برای هر پیامبری دشمنی برانگیختیم از شیاطین جن و انس که آنان برای گمراه کرده مومنان با یکدیگر سخنان آراسته و فریبنده می‌گویند و اگر خدا می‌خواست چنین نمی‌کرد، پس آنان را با هر آنچه از تهمت و افترا می‌زنند، رها کن(و آسوده باش).
در این مقام خداوند رسول را تسلی می‌دهد که تو از دشمنی و فتنه کافران و توطئه‌ها و دسیسه‌ها که می‌کنند و اتهاماتی که می‌زنند دلگیر مباش زیرا ما برای مصلحتی که اقتضای آزمون این عالم است برای هر پیامبری دشمنانی قرار دادیم از جن و انس(و از پنهان و آشکار) زیرا آن رسول و پیروانش در فضای این دشمنی‌ها به کمال می‌رسند و اگر ما نمی‌خواستیم این دشمنی‌ها را نمی‌کردند پس تو بی‌هیچ کینه با آنها پیکار کن که آدمی در پیکار در برابر دیو قهرمان و رستم دستان می‌شود و این تضادها که کارخانه صیقلی است پیوسته بر کار خواهد بود و به قول مولانا:
این جهان جنگ است چون کل بنگری
ذره ذره همچو دین با کافری
جوهر فلسفه هگل با این سخن الهی هم آهنگ است که هر کجا عرضه‌ای می‌شود مانند یک انسان پاک و شریف و مهربان که دهل در گرو رستگاری آدمیان بسته است، ضد آن عرضه که دشمنان بشریتند نیز پدید می‌آید و از پیکار این دو فرهنگی تازه پدید می‌آید و آن فرهنگ نیز خود عرضه‌ای است که با دشمنانی مواجه می‌شود و این حرکت ادامه می‌یابد و این پیکار تکرار می‌شود و قافله کائنات در این پیکار مستمر به تدریچ از هیولی و بی‌نظمی و پریشانی(خائوس) دور می‌شوند و به سوی صورت و کمال مطلق ازلی (یا ایده مطلق هگلی) پیش می‌روند هگل در این بحث از کلمات«تز» برای عرضه و«آنتی تز» برای عرضه مخالف و «سنتز» برای نتجه حاصل از نزاع تز و آنتی تز بهره گرفته است.
نظامی با اشاره به همین آیه برای تسلی خاطر خود اصل کلی حضور دشمن و اهریمن را در عرصه هنر و اخلاق و عمل چنین بیان کرده است:
این است که گنج نیست بی‌مار
هرجا که رطب بود، بود خار
هر ناموری که این جهان داست
بدنام کنی ز همرهان داشت
یوسف که ز ماه عقد می‌بست
از حید برادران نمی‌رست
عیسان که دَمَش نداشت دودی
می‌بُرد جفای هر جهودی
احمد که سر آمد عرب بود
هم خسته خار بولهب بود
دیری‌ست که تا جهان چنین است
بی‌نیس مگس کم انگبین است
داستان‌ها و نمایشنامه‌های در جهان عموما حامل عنصری به نام تضاد هستند که بدون آن داستانی ساخته نمی‌شود. خمیرمایه هر داستان تضادهایی است که میان انسان و انسان‌های دیگر یا انسان با طبیعت پیش می‌آید و معمولا در اکثر داستان‌ها عنصر تضاد در اولین بخش داستان ظاهر می‌شود. فردوسی در آغاز شاهنامه پس از نشاندن کیومرث بر تخت پادشاهی بی‌درنگ از دیو سخن می‌گوید که عنصر تضاد در سراسر شاهنامه است:
نبودش به گیتی یکی دشمنا
مگر در نهان ریمن اهریمنا
تسلی رسول و همه خوبان در این است که پایان داستان‌ها همه روی در خیر دارد یعنی به پیروزی خوبان بر بدهان ختم می‌شود و داستان عالم کمدی است نه تراژدی و اگر داستانی است که در آن بدان بر خوبان مسلط هستند معلوم است که هنوز داستان به پایان نرسیده است.
انتهای پیام
